donderdag, januari 28, 2010

Gedichtendaggedicht

De Rozenkoningin

Hoewel geen dag grijzer kon zijn
leek zij een ware Rozenkoningin
ook al glimlachte zij nauwelijks
mechanisch wuivend met haar hand:
Pinokkio in tule
onder een druipend baldakijn.

Voor de wagen uit marcheerde fier
de band van de Nationale Reserve
met maar af en toe
een ongetrainde noot.
Straks zou er geklink zijn
bluf over betere tijden
en een huiverende tiener
met een verregende droom.

Iemand klapte in zijn handen
en riep een zwak hoera.
De regen wiste grenzen tussen
welkomstloper en bemodderd
festivalterrein.
In de feesttent vulde schuimloos bier
de eerste plastic glazen.

©Kees Klok



vrijdag, januari 22, 2010

In memoriam Gerrit de Wolf (1949-2010)

Vandaag heeft Gerrit de Wolf afscheid genomen van het leven. Bijna een jaar lang heeft hij gestreden tegen de agressieve vorm van longkanker die zich in begin 2009 bij hem openbaarde. Gerrit, Lupius voor intimi, behoorde tot het groepje van mijn beste vrienden. We leerden elkaar 45 jaar geleden kennen op de Mulo-Groenedijk en zijn tot op het laatste ogenblik van zijn leven bevriend geweest. We zaten in de derde en de vierde bij elkaar in de klas en raakten beiden betrokken bij de schoolkrant De Groene Mug, die in die dagen onder teken- en boekhouddocent, en later hoogleraar economie, Cees Esseboom een bloeiperiode beleefde. Gerrit schreef gedichten en verhalen in De Groene Mug. Een van die verhalen ging over een mythische figuur die zich in een rijdend orgel door de stad begaf en Bobby Kinghe heette.


Als de trainer van DFC er halverwege de jaren '60 niet op had gestaan dat zijn eerste teamspelers hun haar kort lieten knippen, zou Gerrit misschien een mooie voetbalcarrière hebben gevolgd. Hij hield echter zijn lange, blonde lokken en gooide uiteindelijk hoge ogen in een andere tak van sport, de schaaksport. Hij begon bij de schaakclub Dordrecht en stapte na de oprichting van Groothoofd over naar die club, waar hij zich een vaste plaats veroverde bij de top tien. Na de opheffing van Groothoofd was hij vanaf het eerste uur betrokken bij De Willige Dame, waar hij tot de openbaring van zijn ziekte een van de boegbeelden van de club was.


Gerrits grote liefde was de literatuur. In 1969 begon hij samen met Jan v.d. Geer in de Hofstraat, in het pand waar voorheen de boekwinkel van Koos Versteegh was gevestigd, het Cultureel Warenhuis Bobby Kinghe. De kern daarvan was de handel in tweedehands boeken. Omdat zowel Gerrit als Jan werkzaam waren op kantoor, was de winkel meer een hobby dan een inkomstenbron, maar uiteindelijk werd het Cultureel Warenhuis Bobby Kinghe de basis van de Stichting Produktiegroep Bobby Kinghe, grotendeels voortgekomen uit plannen van Gerrit, die, zoals we dat in een interview in Het Vrije Volk eens zeiden: 'de Dordtenaren over de cultuurdrempel zou schoppen.' In 1971 passeerde de stichtingsakte en was Bobby Kinghe volwassen. Nu, bijna veertig jaar later, leeft Lupius geesteskind nog steeds voort, al is er in de oorspronkelijke opzet wel het een en ander veranderd. In de dagen van de boekwinkel was er weleens iemand die vroeg naar meneer Bobby Kinghe. Wij pleegden dan op Lupius te wijzen en te zeggen 'Bobby Kinghe is er even niet, maar zijn vader is er wel.'


Gerrit was de grote plannenmaker van Bobby Kinghe en als zodanig een van de drijvende krachten achter het Dordtse culturele leven in de jaren '70. In die jaren schreef hij regelmatig voor het blad BIJ, orgaan van de Culturele Raad Dordrecht en was hij redacteur van het literaire tijdschrift Letteriek, eveneens opgericht op initiatief van Bobby Kinghe. Later legde hij zich meer toe op de organisatorische kant van de cultuur. Behalve bestuurslid van Bobby Kinghe was hij jarenlang lid van de sectie letteren van de Culturele Raad Dordrecht. Hij was ook een gretig lezer en een groot verzamelaar van boeken. Hij laat een indrukwekkende collectie boeken na. Zijn belangstelling reikte veel verder dan uitsluitend de Nederlandse literatuur. Een belangrijk deel van zijn boekenbezit wordt gevormd door een collectie wetenschappelijke, historische en filosofische werken. Speciale belangstelling had hij voor Indonesië. Hij verdiepte zich in de geschiedenis van het land, reisde er verschillende keren naartoe, leerde bahasa Indonesia en verbleef daartoe enige tijd aan een taalschool in Jogjakarta.


Na de middelbare school maakte Gerrit carrière bij verzekeringsmaatschappij de Holland, later Amev en Fortis. Na zijn vervroegde pensionering in 2007 nam hij de pen weer op om een oud plan, het schrijven van een literaire thriller, uit te voeren. Door zijn ziekte is het manuscript hiervan echter onvoltooid gebleven.


Over onze 45 jaar vriendschap zou ik een boek kunnen schrijven. Gerrit was een van mijn steunpilaren in de verschrikkelijke tijd van Stella's ziekte en dood. Hij was geen man van erg veel woorden, maar hij was er wel altijd. Er doen veel verhalen en anekdotes over Gerrit de ronde, ontstaan tijdens de vele reizen die wij maakten, tijdens bijeenkomsten en feesten, tijdens schaakwedstrijden, tijdens ons wekelijks borreluur in poffertjessalon Visser, en zo laat Gerrit vele mooie herinneringen achter. Maar ook een enorme leegte. Ik kan me Dordrecht niet goed voorstellen zonder Gerrit. Pessoa mag dan geschreven hebben dat de stad niet zou veranderen bij zijn dood, dat geldt zeker niet voor Lupius. Dordrecht heeft een markante inwoner minder en ik een dierbare vriend. Ik vind dat, net als met de dood van Stella, buitengewoon moeilijk om te accepteren, maar tegen de meedogenloosheid en de vernietigende kracht van de natuur is geen kruid gewassen.

vrijdag, januari 08, 2010

Warm lopen


Het lijkt niet op te kunnen met het winterweer. Strenge vorst en voor de komende dagen wordt er wederom sneeuw voorspeld. Als je de commotie in de media hoort, zou je denken dat de winter van 1963 al ver is overtroffen. Daar is vooralsnog geen sprake van, maar het is nu eenmaal bon ton geworden in dit land om alles aan te dikken en te overdrijven. Wel zijn de Dordtse sloten al behoorlijk dichtgevroren en gisteren mocht ik constateren dat ook de Vriesehaven dicht ligt. Er werd al volop door de jeugd geschaatst. Net zoals wij dat vroeger deden. Niet alleen op de haven, maar ook op de ijsbaan in de Windhondenpolder. Een geweldige schaatser ben ik overigens nooit geweest, ik krabbelde wat rond op oude Friese doorlopers, had al snel genoeg van de kou en de valpartijen en heb er nooit het geld voor over gehad om goede schaatsen te kopen. 


Het schijnt een geweldige ervaring te zijn om toertochten in de polder te rijden, maar ik loop liever en dan bij voorkeur bij mooi zomerweer. Ik ben geen wintermens en betreur het daarom dat ik het zonnige, milde Griekenland weer achter mij moest laten om in Nederland te vernikkelen. Te bedenken dat ik op 1 januari nog de hele middag op ons zonnige balkon zat te lezen. Of het nieuwe jaar ook even zonnig zal blijven als het begon, valt te bezien. Bij leven en welzijn gaat er in 2010 een belangrijke verandering in mijn bestaan plaatsvinden, een verandering waarvan ik hoop dat die vooral van invloed zal zijn op mijn werk als dichter en schrijver. Wat er verder dit jaar staat te gebeuren? Ik zal al blij zijn als er in mijn familie- en vriendenkring nu eens geen ernstige ziekten opduiken, maar wat dat betreft is het jaar alweer tamelijk omineus begonnen.


Op letterkundig gebied staat Dordrecht in het komende jaar wel het een en ander te wachten. Gezien de plannen van Uitgeverij Liverse kunnen we weer een aantal interessante boeken tegemoet zien. Onder andere het nagelaten werk van Bergman (pseudoniem van Aart Kok), een vervolg op zijn succesvolle boek De tijd te lijf, dat in 1994 verscheen in de reeks Privé Domein. Ook gaat Liverse mijn poëzievertalingen van John Burnside uitgeven, onder de titel Het bal in de inrichting, een boek dat al lang had moeten verschijnen, maar dat door de teloorgang van uitgeverij Wagner & Van Santen ernstige vertraging heeft opgelopen. Ook komt de nieuwe bundel van André v.d. Veeke bij Liverse uit en deze dichter zal samen met zijn Zeeuwse collega's Tom Schrijer, Jan J.B. Kuipers en Wim Hofman op 30 mei in Dordrecht optreden met hun programma 'Mannen van Papier.' Dat gaat plaatsvinden in het theater van stadsdichter Marieke van Leeuwen, die samen met ondergetekende als gast een bijdrage aan het programma zal leveren. Binnenkort wacht ons de Landelijke Gedichtendag, waarop Micha Hamel naar Dordrecht komt (bij Rood, Wit & Rosé) en hopelijk worden we opnieuw vergast op de Dordtse Dag van de Poëzie. Ik verklap nog even niet dat er een nieuw, spectaculair boek van mezelf op stapel staat. Het gerucht gaat dat diverse advocaten zich al warm lopen vanwege de compromitterende inhoud. De titel wordt binnenkort onthuld, maar eerst moeten we zien de winterse koude het hoofd te bieden. Wat dat betreft is er een mooie taak weggegelegd voor de Afdeling Hak een Wak van het Genootschap ter Bevordering van Eb & Vloed (zie: http://home.planet.nl/~aadel).