Route naar beter verleden

Tegen de achtergrond van stoomfluiten op de rivier werd op zaterdag 2 juni Route naar beter verleden van Herman Naber gepresenteerd. In Dordrecht. In Theater 450, een intiem huiskamertheater waarvan het interieur je terugvoert naar de tijd van de stoomtractie. Het was afgeladen op de Dordtse kaden, vanwege het tweejaarlijkse stoomfestival. De schepen, en vooral de trein die tweemaal per uur langs ons huis pufte, brachten echo's uit de negentiende eeuw, een vleug romantiek. De wezenloze drukte en off-topic-kramen, zoals die met t-shirts met kreten als 'Fuck youtube, Watch me!', deden dat weer voor een deel teniet. Het was aangenaam je even in Theater 450 te kunnen terugtrekken om in die enclave van rust de doop van Herman Nabers nagelaten poëzie bij te wonen. Er waren korte, maar door hun persoonlijke inhoud treffende inleidingen door Marieke van Leeuwen en Pieter Breman, een raak filmportret van de in 2008 overleden dichter en een indrukwekkende voordracht van diens gedicht Denkend aan U door Peter M. van der Linden.

Herman Naber (1947-2008) was bij zijn leven bekender als acteur en theatermaker dan als dichter. Hij was een van de oprichters van het Onafhankelijk Toneel en speelde bij een flink aantal belangrijke gezelschappen, waaronder Toneelgroep De Appel, Baal en het RO-theater. Hij speelde in de televisieserie Baantjer en in enkele films, maar in zijn laatste jaren woonde hij in Dordrecht en schreef hij poëzie. Soms zag ik hem in mijn stamcafé, poffertjessalon Visser, aan een tafeltje achteraf aan het werk. Het lijkt erop dat hij graag in cafés schreef, dat etablissementen als Visser en De Vrijheid hem inspireerden. Een romantisch trekje misschien, dat hij met meer dichters deelt, waaronder Ilja Leonard Pfeiffer.

Herman maakte dichtbundeltjes die hij eigenhandig inbond. Over de achtergrond daarvan vertelt hij in het filmportret. Door hun eenvoud charmant ogende boekjes met een beperkt aantal gedichten, die hij in het café of bij gelegenheid verkocht. In 2004 verscheen bij Ad Donker het door Paul de Roos geïllustreerde boek Rond Rotterdams Hart, met gedichten van Herman Naber en Jan Eijkelboom. Een groot aantal van Hermans gedichten waren bij zijn overlijden nog niet gepubliceerd. Uit dat werk hebben Remko Jas en Pieter Breman een selectie gemaakt voor de Bordeauxreeks van Uitgeverij Liverse. Annemieke van Maren schreef het voorwoord. Het is een staalkaart geworden van Nabers indrukwekkende talent, waarin een belangrijke plaats wordt ingenomen door zijn stadsgedichten over Dordrecht en Rotterdam en die wordt besloten door het magistrale, on-Nederlands lange, gedicht Denkend aan U. Bij het boek hoort een DVD met het door Marieke van Leeuwen gefilmde en door Peter M. van der Linden geredigeerde portret van de dichter.

ESSENHOF

zoals planeten uitgewenteld

zwaartekracht verzwakt

de zee een dag zal doven

tij in evenwicht

geen branding

dode plas

zo wil geweten in de grond

rechtstandig van de armen

plankenloos in jute

enkeling

die zingend

was

Herman Naber

Herman Naber – Route naar beter verleden. Gedichten. Bordeauxreeks nr. 11, Uitgeverij Liverse. ISBN 978 94 91034 077. Euro 15.95