Traditie

Tijdens de theepauze waait er een onaangename, kille tocht door het academiegebouw. Vandaag geen zeemist die de zomer wegdrukt, maar een omslag van het weer. Buiten regent het. Na vier dagen mooi weer lijkt het genoeg geweest. Ik loop ook niet voor niets alle dagen met een paraplu door Engeland. De bolhoed is even zeldzaam geworden als de Zeeuwse hoofdkap, maar het weer is, zoals in Nederland, op traditionele wijze wisselvallig.

Traditie. Een begrip waar ik mij ongemakkelijk bij voel. Tradities kunnen hun nut hebben, al was het maar uit oogpunt van vermaak. Geef het volk brood en spelen, anders gaat het onheil stichten. De Romeinen wisten dat al. Wij weten het nog steeds. Carnaval, popfestivals, de jaarlijkse met hoempapa omklede rommelmarkt die we koninginnedag noemen, voetbalkampioenschappen en de wereldvreemde gewoonte om op tweede paasdag naar een meubelboulevard te gaan. Allemaal traditie of daartoe bestempeld. Ik neem aan veel van dat jolijt geen deel, ik stel mij dan buiten de traditie, maar kan het wel billijken. Ik hoor niet tot de verbieders. Laat het carnaval maar stampen, alleen liever niet in mijn stamkroeg.

Traditie. Dat kan ook een systeem van knellende, verstikkende banden betekenen. Vooral als de traditie voortkomt uit een of andere godsdienst. Vrouwen die als spook over straat gaan, loerend door een spleetje en daar soms vrede mee hebben, omdat ze nu eenmaal zo zijn opgevoed. Mensen die zich op een bepaalde weekdag allerlei genot ontzeggen, omdat ze als kind zijn gehersenspoeld en geloven dat hun liefhebbende god zijn paradijs anders voor hen gesloten houdt. Wat dat verzinsel paradijs ook mag inhouden. Meisjes die worden gemarteld met wegsnijden van hun clitoris, jongens met wegsnijden van hun voorhuid (iets minder ingrijpend, maar toch), omdat ooit iemand ergens in een woestijn een opperwezen bedacht van wie dat moest. Zulke tradities vind ik kwalijk.

De Azteken, met hun dagelijkse mensenoffer, werden in het Europa van de zestiende eeuw gezien als huiveringwekkende barbaren. Tegelijkertijd werden er volop mensen verbrand omdat ze het verkeerde geloof hadden en zich daardoor buiten de traditie stelden. Of omdat zij zich onttrokken aan sommige knellende banden ervan. In bepaalde landen stenigen ze in onze eenentwintigste eeuw meisjes die seks voor het huwelijk hebben gehad, of die een keertje vreemd gingen. In Saoedi-Arabië werd eind vorig jaar een vrouw onthoofd wegens hekserij. De Saoedi's zijn Marsbewoners, maar met veel olie en geld. Daarom zijn het onze vrienden.

Ik wandel na afloop van het college door het centrum van Portsmouth en denk aan het British Empire, dat maar zeer ten dele succes had met het over de wereld verbreiden van de Engelse tradities. Vrijwel overal is de bolhoed uitgestorven. Ik passeer een manshoge reclameposter waarop: 'Party, music and sex on the beach.' Tradities kunnen verdwijnen, veranderen of worden uitgevonden. Een jaarlijks zomerfeest met seks op het strand, dat kan weinig kwaad. Als het maar niet regent.

©Kees Klok

Portsmouth, 14 augustus 2012