Geen helderziende

Tot de derby Sparta - FC Dordrecht (9 november 2013) deed ik niet aan voorspellingen. Voor één keer liet ik mij verleiden. Ik voorspelde een 2-3 overwinning voor Dordrecht. Ik kreeg gelijk. Als historicus kijk ik het liefst naar het verleden. Om dat verleden zelf, vooral, en om iets van het heden te begrijpen. Dat laatste lukt niet altijd bevredigend. Het heden is complex en wordt meer beheerst door grilligheden, dan door wetmatigheid. De grilligheden zouden wellicht afnemen als de elites die ons regeren een diepe en grondige kennis van het verleden hadden, maar ook dan zullen kortzichtigheid, graaizucht, ijdelheid, karakterzwakte, jaloezie en nog zo wat menselijke trekken hun rol blijven spelen.

Ik ben niet altijd dol op het heden en zeker niet op de politieke elite en de bovenbazen van het bankwezen, die er op het ogenblik een behoorlijk potje van maken. Geef mij de late achttiende eeuw maar, mits met een flinke zak geld en een ijzeren gezondheid. Met de trekschuit kwam je vrijwel overal in ons waterlandje en je hoefde er niet voor in en uit te checken. Zo nu en dan vraagt de Nederlandse radio mij om in de studio te komen praten over de toestand in Griekenland. Dan word ik opgehaald door een taxi, die mij keurig afzet op het Mediapark, bij de VIP-ingang van het Videocentrum van de NOS. Na afloop brengt de chauffeur mij weer terug naar huis. Nadat ik mij heb vervoegd bij de balie om een pasje, ga ik via een ingewikkeld stelsel van beveiligde deuren en sluizen naar de radiostudio. Op het Mediapark geloven ze na de moord op Pim Fortuyn dat zoiets zich dagelijks kan herhalen. Dat zegt wat over de geestelijke staat van Nederland, maar dit terzijde.

De radio vraagt mij vanwege mijn deskundigheid als historicus. Ik ben goed op de hoogte van de geschiedenis van het hedendaagse Griekenland (en Cyprus). Daar heb ik voor doorgeleerd. Door die kennis kan ik de situatie in Griekenland deels voor de luisteraars verklaren. Het merkwaardige is alleen dat de meeste journalisten weinig of niet in dat verleden geïnteresseerd lijken. Alsof in hun opleiding het belang van historische kennis nooit aan de orde is gesteld. Ze vragen vooral naar de economie en naar hoe ik denk dat het verder zal gaan. Een vraag naar de toekomst, dan moet je als historicus op je hoede zijn. Je kunt wat verwachtingen te berde brengen, maar voorspellen is altijd een hachelijke zaak. Voor hetzelfde geld was het 3-2 voor Sparta geweest.

Soms ben ik in Thessaloniki. Dan wandel ik veel, wat goed is voor de gemoedsrust. Met uitzondering van vanavond. Ik zag uitzonderlijk veel oproerpolitie bij het hoofdkwartier van het Derde Legerkorps. Kan het leger zichzelf niet meer beschermen?, dacht ik. Wordt er een demonstratie verwacht? Komt er een minister op bezoek of heeft het iets te maken met het naastgelegen gebouw van de ERT, de vijf maanden geleden plots opgeheven publieke omroep, van waaruit ontslagen medewerkers nog steeds 'illegaal' uitzenden? Een paar dagen geleden werden immers de gebouwen van de ERT in Athene diep in de nacht door een politiemacht overvallen en ontruimd. Voert de regering iets griezeligs in haar schild, nu haar parlementaire basis nog dunner is geworden dan hij al was? Ik waag mij niet aan een voorspelling. Eén keer een wedstrijd goed voorspellen maakt je nog geen helderziende. Je moet alleen zo blind als een mol of een minister van de Eurogroep zijn om niet te zien dat Griekenland zich op de rand van iets bevindt dat ik liever niet uitspreek.

©Kees Klok