dinsdag, juli 14, 2015

Brieven aan Stella (52)




Lieve Stella,

Na maanden onderhandelen hebben de landen van de Eurozone een akkoord bereikt om een faillissement van Griekenland en een vertrek uit die Eurozone te voorkomen. Een dreigend faillissement dat voor een belangrijk deel het gevolg was van de contraproductieve aanpak van de financiële crisis volgens de dogma's van het neo-liberale geloof. Ik ben er nogal door geschokt. Het is niet alleen hetzelfde stompzinnige recept, waardoor de economische en sociale ontreddering nog groter zal worden, maar de voorwaarden zijn zo ontstellend hard, dat ik direct moest denken aan het Verdrag van Versailles van 1919, dat tegen het advies van topeconomen zoals John Maynard Keynes, vooral tot stand kwam uit wraakzucht. Nu kun je de situaties niet helemaal vergelijken, maar in beide gevallen werd een volk diep en onnodig vernederd. In combinatie met economische neergang kan dat leiden tot een politieke radicalisering en tenslotte tot een oorlog of burgeroorlog. In de traditioneel sterk verdeelde Griekse maatschappij, waarin een diepe kloof tussen links en rechts, is een burgeroorlog een reëel gevaar. Zeker omdat het land zijn geschiedenis nooit op een volwassen manier heeft verwerkt en in het politieke debat de emotie het doorgaans wint van de rede. Het lijkt alsof de Europese politici zich daar niet van bewust zijn, terwijl ze bovendien gevangen zitten in de tunnelvisie van het neo-liberalisme. Ik houd daarom mijn hart vast. Ik moet trouwens nog zien of de Vouli, het Griekse parlement, met dit akkoord instemt. Dat horen we morgen. Een ja betekent grote maatschappelijke onrust, een nee nog meer chaos en ontreddering.

Soms denk ik weleens: gelukkig hoeft Stella dit drama niet mee te maken. Al had ik je honderd maal liever bij mij gehad. Dan zouden we waarschijnlijk in Thessaloniki wonen en relatief goed af zijn geweest met mijn Nederlandse inkomen. Ik vrees echter dat jij je de ellende heel erg aan zou hebben getrokken. Hoe vaak je ook kritiek had op alles wat er mis is met het land: de incompetente en labyrintische bureaucratie, de corruptie, de dorpse mentaliteit van veel inwoners van Thessaloniki (en andere steden), je was wel zeer betrokken bij je vaderland. Erg gevoelig voor de minachtende blik waarmee veel Noord-Europeanen altijd naar Griekenland hebben gekeken. De stortvloed van hele en halve leugens en beledigingen aan het Griekse adres, in een groot deel van de media, zouden je recht in het hart hebben geraakt. Om niet te spreken van de problemen waarin de crisis vrienden en familie heeft gebracht.

Het was een merkwaardig contrast dit weekeinde. Terwijl de spanning rond Griekenland naar een kookpunt steeg, hadden we hier in Dordt het Big Rivers festival. Drie dagen vol muziek op negen podia verspreid door het centrum. Ik heb mij er volop ingestort, vanaf de pre-party in Merz op donderdagavond, tot de grande finale op zondag. Ik had het nodig. De afgelopen tijd werd ik vaak gebeld door de radio, met de vraag weer eens in de Griekse toekomst te kijken. Het was prettig een paar dagen afstand te kunnen nemen van de waan van de dag. Het was wel een aanslag op de lever en de algemene, lichamelijke conditie. Toch ben ik door al het lopen en dansen een kilo of twee kwijtgeraakt. Kan de dokter toch tevreden zijn.

Tussen het feesten door heb ik nog het Franse dagboek van A.F. Th. v.d. Heijden (Hier viel van Gogh flauw) gelezen en Lot van Chrétien Breukers. Allebei inspirerende boeken. Vrijdagmorgen heb ik, ondanks een zwaar hoofd en een hardere fluittoon in mijn oren dan normaal, een kistje planten gehaald op de markt en die in de tuin gepoot. We hadden geluk met het weer. Vrijdag en zaterdag was het zomer. Zondag herfstig, maar droog. Ik herinner mij een totaal verregende Big Rivers, maar we hebben het nu al drie jaar op rij droog weten te houden.

Vrijdagmiddag werd de nieuwe literaire wandeling door Dordrecht (Literatour), waaraan ik ook heb meegewerkt, gepresenteerd. Het is een mooi uitgegeven boekje geworden, waarin jouw gedicht Mondscheinsonate bij Dordrecht is opgenomen. Je foto prijkt ook, met die van andere schrijvers die iets met Dordt uitstaande hebben, op de binnenflap, een geste van de redactie die ik zeer waardeer. Dordrecht heeft helaas geen stadsdichter meer, maar wel weer een interessante literaire wandeling en nu we het toch over de letteren hebben: op dertig augustus wordt Het is er niet van gekomen. Vijftig brieven aan Stella gepresenteerd. Een selectie uit eerdere brieven die ik je schreef. Henk van Trooyen heeft er weer een mooi boek van gemaakt. Voor het omslag heeft hij een foto van je gebruikt die ik ooit in Amsterdam maakte, toen we daar ergens eind jaren negentig logeerden.

Anderhalve week geleden is de verhuisboedel uit Thessaloniki bezorgd. Alles keurig volgens afspraak. Het heeft veel geld gekost, meer dan de waarde van de goederen, maar de emotionele waarde is onbetaalbaar. Het dienstbetoon was uitstekend. In Thessaloniki kwamen de verhuizers zelfs iets vroeger dan het afgesproken tijdstip. Alles werd uiterst zorgvuldig ingepakt. Ook in Nederland verliep het goed. Ik zag op tegen het naar boven sjouwen van een aantal dozen met boeken, maar de verhuizer vond het vanzelfsprekend dat hij dat deed. Ik heb nauwelijks ervaring met verhuizen, maar misschien is dat ook wel zo. Nu is het een kwestie van kleren- en boekenkasten reorganiseren. Ik kan niet alles bergen. Ik heb wat oude meubels weggeven en voor Griekse vervangen. Uit de hangkast gaat een en ander naar de kringloopwinkel, evenals een deel van het glaswerk uit de keuken. Ik heb een nieuwe boekenkast besteld, die geheel op maat en naar eigen ontwerp wordt gemaakt. Die kan ik nog net in de woonkamer plaatsen. Voorlopig ben ik er nog wel zoet mee, maar ach, het houdt me van de straat en je kunt niet ieder weekeinde Big Rivers vieren.

In gedachten, altijd,

Kees

Dordrecht, 14 juli 2015

Foto: auteur


Geen opmerkingen: