woensdag, maart 31, 2021

Warnaar: Nachtwerk




In zijn kinderjaren maakten ze regelmatig een uitstapje naar Slot Loevestein. Dan namen ze de trein naar Gorkum, staken vandaar met het veer over naar Woudrichem en liepen vervolgens door dat charmante stadje naar de roeiboot die hen overzette naar het slot. Als het bootje aan de overzijde van de rivier lag, moest je een bel luiden. In zijn herinnering was het op zo'n dag altijd zonnig. 


Een gids leidde hen bij elk bezoek rond en vertelde uiteraard het beroemde verhaal van Hugo de Groot en zijn boekenkist. 22 Maart 1621 was de dag van zijn ontsnapping. Of het ook werkelijk in die kist was, weet hij niet. Er zijn drie kisten die Hugo opeisen. De rondleidingen verveelden nooit, al kende hij het verhaal van Loevestein na verloop van tijd uit het hoofd. Hij had zo zijn eigen, romantische gedachten over het verleden als hij over de vestingwallen zwierf. Hij sluit niet uit dat Loevestein ertoe heeft bijgedragen dat hij geschiedenis ging studeren. 


In die studietijd ging hij regelmatig met vrienden uit fietsen. Dan namen ze vanuit Dordrecht het veer van de Kop van 't Land naar Brabant en reden over de dijk via Sleeuwijk naar Woudrichem. Soms staken ze over naar Loevestein, andere keren bleven ze in Woudrichem, alvorens via dezelfde weg terug te rijden. Je moest vooral niet te laat komen bij de pont naar het Eiland van Dordrecht. Dan was je goed de lul en moest je helemaal omfietsen via de brug bij Gorkum. Dat betekende nachtwerk.


Foto: auteur


zondag, maart 28, 2021

Warnaar: Wen er maar aan




De gemeente Dordrecht haalt een lange zitbank in het centrum weg, leest hij in de krant, omdat de weekmarkt meer ruimte moet krijgen. De lokale omroep meldt dat hij is weggehaald omdat er teveel mensen op gingen zitten en daar krijg je covid van. Hij denkt dat beiden een rol spelen. Hij ergert zich aan de zoveelste ellendige 'coronamaatregel'. Wie nu nog niet begrijpt dat je niet almaar door kunt gaan met tegennatuurlijk gedrag van mensen afdwingen, zonder dat dat op de lange duur diepgaande, beschadigende gevolgen voor de samenleving heeft, leeft in dromenland of zit gevangen in een door angst bepaalde tunnelvisie. 


Op de korte termijn wekt het opstandigheid in de hand. Het zal Warnaar niets verbazen als er binnenkort, als versoepelingen van de coronadictatuur uitblijven, weer op allerlei plekken in het land rellen uitbreken. Hij is een vredelievend mens, heeft een hekel aan geweld en huivert van mensenmassa's, geen man voor demonstreren dus, maar hij heeft het gevoel dat een onderhuidse lavastroom de druk in de samenleving opvoert. Tot de vulkaan uitbarst en de rapen gaar zijn.


Nee, je moet liever geen covid krijgen, althans de ernstige versie. De minderheid die dat treft is niet te benijden, maar dat is iemand die kanker krijgt, of een dodelijke spierziekte, of door een verdwaasde lachgassnuiver van zijn fiets wordt gereden ook niet. Hij denkt dat risico's horen bij het leven. Jammer maar helaas. Wen er maar aan en probeer ondertussen te leven, denkt hij, maar niet langer onder deze dictatuur.


Foto: auteur


donderdag, maart 25, 2021

Warnaar: Te ver weg




Tijdens de eerste kerstvakantie die hij in Griekenland doorbracht, nadat hij zijn aanstaande vrouw kort daarvoor had leren kennen, vroeg ze: 'Zullen we gaan skiën?' Hij moest er niet aan denken, maar zij bleek een enthousiast skiester te zijn. Griekenland? Dat land van zon, zee en onbezorgd leven? Hij had in die dagen nog de ideeën die menige, slecht geïnformeerde Nederlander over Griekenland heeft. Dat je er kon skiën was nog niet bij hem opgekomen, maar het was winter en op nauwelijks een uur rijden van de stad waren volop bergen die de tweeduizend meter gemakkelijk overstegen. 


De dichtstbijzijnde skipiste was richting de Bulgaarse grens. Bulgarije lag in die dagen nog achter het IJzeren Gordijn. Ze hadden er geheim agenten die rondliepen met paraplu's waaruit je een giftig kogeltje kon schieten. Naarmate ze hoger de bergen in reden, werden de wegen en velden witter. Op een gegeven ogenblik moesten er sneeuwkettingen om de wielen. Niet lang daarna kwamen ze aan. Nadat hij haar een paar keer voorbij had zien skiën, nam hij zijn intrek in het café van de skiclub, bij de open haard, met een boek en rode wijn. 


Buiten was het zonnig en koud. 'Zon met tanden' noemen de Grieken dat. Leuk weer voor een foto, maar hij is nooit een wintermens geweest. Als hij met de skilift mee naar boven was gegaan, had hij de bergen over de Bulgaarse grens kunnen zien liggen, maar het was wel te ver weg om mannen met verdachte regenschermen te onderscheiden.


Foto: auteur


maandag, maart 22, 2021

Warnaar: Zomeravond




Als hij door de Dominee Tuitknakstraat loopt, denkt hij vaak aan een zomeravond in zijn jeugd. Hij was vijftien en ging om met Gradus, de zoon van schoenmaker Klomp, die op nummer 16 woonde en aan huis zijn werkplaats had. Schoenmaker was toen al een uitstervend beroep, denkt hij. 


Op die avond stonden ze voor de deur te roken. Gradus mocht dat van zijn ouders, Warnaar nog niet. Als hij wachtte tot zijn achttiende, zou hij een zakje geld krijgen, maar zijn ouders kwamen nooit in de Dominee Tuitknakstraat, dus kon hij het er gerust op wagen. De zon was al aardig gezakt. Op een gegeven ogenblik ging even verderop, waar de straat omhoog liep naar de Slaperdijk, een licht aan. Voor het raam stond Vera Vogel. Vera was een van de populaire meisjes van de school. Dat had ze meer aan haar vormen dan aan haar verstand te danken. Gradus en Warnaar vonden Vera 'een stoot', maar haar aanspreken hadden ze nog nooit gedaan, omdat ze alleen maar omging met jongens uit de eindexamenklas en dan uitsluitend met de gespierde exemplaren.


Zich niet bewust van wie buiten bij Klomp stonden te peuken, begon Vera zich uit te kleden. Shirtje, beha, rokje. Gradus leek nerveus te worden, hij liet zijn shaggie vallen. Terwijl hij zich bukte om het op te rapen, trok Vera met een ruk de gordijnen dicht. Toen hij Gradus jaren later nog eens tegenkwam en naar Vera informeerde, hoorde hij dat ze het leger in was gegaan.


Foto: auteur


vrijdag, maart 19, 2021

Warnaar: Gidsland




Dat ook staten zich schuldig maken aan kopieergedrag, verbaast hem enigszins. Het ene na het andere land zet de anti-covidprik met het astra-zenica vaccin tijdelijk stop. Bij ongeveer twintig van de inmiddels zeventien miljoen gevaccineerden met het spul, is trombose vastgesteld. Een schokkend getal, twintig op de zeventien miljoen! Ook de Nederlandse minister van volksgezondheid, toch al niet het grootste licht der wereld, trapt in de paniek. 


Een Nederlandse internist uit Londen vindt de maatregel onverstandig, maar als je niet tot de innercirkel van de virologen behoort, word je niet gehoord. Een internist en directeur van, hij meent, zeven Londense ziekenhuizen, dat zegt Den Haag natuurlijk weinig. Ook de professor van de acute zorg uit zijn zorgen, maar dat doet de hoogleraar dagelijks en als hij het niet doet, doet de professor van de intensive care het wel. 


Hij is in een absurde droom terechtgekomen. Een droom waarin hij woont in een zelfvoldaan landje waarvan de bevolking gelooft de rest van de mensheid scheepslengten voor te zijn. De beste medische zorg, het beste klimaatbeleid, altijd het beste voor met de rest van de wereld, vooral waar het de mensenrechten betreft. Ondertussen leveren ze wapens aan Saudi-Arabië en gaat op het ministerie van gezondheid en bij de GGD's alles op covidgebied mis wat mis kan gaan. Hij vraagt zich af waarom zijn tante van 93, die in een rusthuis in het hoge noorden woont, nog steeds, half maart 2021, niet is gevaccineerd. 'Omdat ze onder haar huisarts valt,' luidt de kutsmoes.


Foto: auteur



dinsdag, maart 16, 2021

Warnaar: Niet verantwoord




Hij loopt de stad in. Het is weekend. De zon schijnt. Van zijn cardioloog moet hij bewegen. De stad zucht nog steeds onder de coronamaatregelen, maar bij zijn stamkroeg kun je broodjes kopen, aan de deur, en 'coffee to go'. Als je 'koffie voor onderweg' zegt, begrijpt de jongere generatie het niet meer. Hij bestelt koffie, een broodje en wacht op het terras zijn bestelling af. De stoelen en tafels zijn weggehaald. Als de mensen gaan zitten, krijgen ze sneller corona, denkt de minister.


Een andere stamgast meldt zich. Wie loopt er op zo'n mooie voorjaarsdag niet hunkerend langs het favoriete terras? Al snel vormt zich spontaan een groepje oudgedienden. De koffie wordt in cartonnen bekertjes geserveerd. Er stopt een autootje met 'Handhaving' erop. Twee 'boa's' roepen de bedrijfsleider. Eten en drinken op het terras is streng verboden. Een van de decreten van de minister. 


Ze verkassen naar het smalle trottoir aan de overkant, waar afstand houden wat minder gemakkelijk is, en kijken het autootje van de 'boa's' na. Hij heeft het idee dat zijn bloeddruk omhoog is geschoten, of is die opvliegende emotie het gevolg van adrenaline? Hij weet het niet. Hij weet wel dat hij enerzijds beseft dat die twee ook maar hun werk doen, maar aan de andere kant borrelen er gedachten op die voor een historicus niet verantwoord zijn. Als de koffie op is, schroeft hij een platvinkje open en schenkt een rondje cognac in de bekertjes. 'A. Vogel helpt', zegt de humorist van het gezelschap.


Foto: auteur


zaterdag, maart 13, 2021

Warnaar: Niets nieuws




Hij leest nog altijd het blad van onderwijsvakbond AOb. AOb staat voor Algemene Onderwijsbond. Ontstaan uit een fusie tussen de Abop, de Algemene Bond van Onderwijzend Personeel en het NGL, Nederlands Genootschap van Leraren. Toen hij voor onderwijzer ging studeren, werd hij lid van de Abop. Toen hij later afstudeerde in de geschiedenis stapte hij over naar het NGL. 


Toen beide bonden gingen fuseren, fuseerden de jaren dat hij lid was ook en zodoende kreeg hij in 2002 een zilveren speldje uitgereikt wegens vijfentwintig jaar trouw lidmaatschap. In 2017 werd hem hetzelfde speldje toegestuurd wegens veertig jaar trouwe dienst. Waarom dit keer niet met een receptie en een borrel van zijn afdeling, weet hij niet. Misschien omdat hij toen nog wel lid van de bond was, maar niet meer actief in het onderwijs. Postactief heet je dan. Het had een gouden speldje moeten zijn, maar daar heeft hij geen punt van gemaakt. Ook bij de bond is een vergissing menselijk.


Een jaar of dertig geleden zat hij enige tijd in het bestuur van de plaatselijke afdeling, kaderlid heette dat. Dan mocht je eersteklas met de trein naar de landelijke vergaderingen in Utrecht, waar men, zoals de Babyloniërs in vele tongen, in vele afkortingen sprak. Hij wist daarom nooit precies waar hij voor of tegen moest stemmen en keek dan maar naar zijn afdelingsvoorzitter. Het ging meestal over het streven naar kleinere klassen, meer loon en zorgen over een dreigend personeelstekort. Hij pakt het jongste bondsblad. Er is maar weinig veranderd.


Foto: auteur


woensdag, maart 10, 2021

Warnaar: Rijdans




Na een paar lentedagen is de winter teruggekeerd. Er waait een snerpende wind, loodgrijs hangen de wolken boven de stad. Simon Carmiggelt, over wie regelmatig enigszins zelfgenoegzaam wordt vermeld dat hij 'een vergeten schrijver' zou zijn, noemde dat ooit de calvinistische doem. Zelf vindt hij het een soort zelfmoordweer. Niet dat hij direct een touw en een haak zou halen, maar vrolijk wordt hij er niet van.


Hij zwerft wat over Facebook, die draaikolk van eeuwige verontwaardiging. Hij vindt weinig dat hem boeit. Dan maar Youtube. Daar stuit hij op een filmpje uit Griekenland, van het eiland Ikaria. Een almaar aanzwellende groep jongelui doet een rijdans, de Ikariotikos. Hij ziet het plezier en geniet van de meeslepende muziek. Hij herinnert zich Athene, zomer 2007, een paar maanden voor de dood van zijn vrouw. Ze voelde zich al weken moe en miserabel, maar ze hadden nog geen idee van de sluipmoordenaar in haar maag. Ze aten in een restaurant met een grote tuin, ergens in Plaka. Een bandje zette een dans in, gasten snelden toe, ook zijn vrouw, die door de muziek ineens helemaal opleefde.


Hij speelt het filmpje nogmaals af en maakt zich daarna klaar om naar de supermarkt te lopen. Het ritueel dat zich een paar keer per week herhaalt. De elkaar ontwijkende mensen, het aan en af doen van mondkapjes. Hij vindt ze griezelig, krijgt het er benauwd van en voelt zich een misdadiger in vermomming. En dan nog die, door de alles verlammende coronaterreur geteisterde, droefgeestige stad.


Foto: auteur


zondag, maart 07, 2021

Warnaar: Democratie




Hij leest in zijn ochtendblad dat een onderzoek van de UvA heeft uitgewezen dat jongeren tussen de 12 en 14 jaar weinig belangstelling hebben voor democratie. Die is het geringst bij vmbo-leerlingen en het minst gering bij vwo-leerlingen. Hij vindt dat geen verrassende uitkomst. Hoeveel belangstelling had hij tussen zijn 12e en 14e voor de democratie? Hij kan zich niet herinneren dat hij er op school toen veel over heeft gehoord. Alleen iets over die bij de Oude Grieken. 


School, dat was de dictatuur der leraren, bij de een wat milder, bij de ander wat strenger en bij een enkeling chaos. Bij de leraar Frans, bijvoorbeeld, die de bijnaam Siem de Zeikerd, of kortweg Siem had. Bij Siem lag je er voor het minste of geringste uit. Dan liet de directeur, een verlicht despoot, je in een leeg lokaal strafregels schrijven. Soms hoorde je Siem nog machteloos woedend brullen als je aanklopte bij de directiekamer.


Toen hij zelf nog lesgaf, kwam de democratie ter sprake in de brugklas. De Atheners ja, maar een echte democratie was dat niet. Meer woord dan daad. In de bovenbouw kwam de staatsinrichting aan bod, maar daar had de helft van de schoolbevolking al geen geschiedenis meer. Dat zat niet in het 'profiel'. Ze hadden, meent hij, wel allemaal maatschappijleer. Of daar veel aan de democratie werd gedaan, weet hij niet. Wel weet hij dat er veel mensen rondlopen die weinig van democratie begrijpen. Ze hebben wel stemrecht, want we zijn voor de wet gelijk.


Foto: Beeldbank Regionaal Archief Dordrecht, nr. 551_11228


donderdag, maart 04, 2021

Warnaar: Kampvuur




De dichter C.O. Jellema schrijft in Een web van dromen. Dagboeken 1960-2003: 'Overigens merkwaardig, dat een jeugdliefde nooit geheel overgaat'. Hij kan dat beamen. Hoewel hij de liefde van zijn leven, zoals het in onze zogenaamd rationele tijd heet, jaren later tegenkwam, is zijn jeugdliefde, een meisje uit een gehucht achter Birkenhead, nooit helemaal uit zijn gedachten verdwenen. Na het overlijden van zijn vrouw heeft hij weleens naar haar gezocht, maar ze zal, neemt hij aan, getrouwd zijn en de naam van haar man hebben aangenomen. Tenslotte heeft hij haar portret opgehangen in het eregalerijtje in zijn werkkamer, tussen bewonderde schrijvers, zijn vrouw, en een paar overleden vrienden en vriendinnen.


Hij herinnert zich de eerste ontmoeting bij een kampvuur in een weiland in Wales. Op zo'n zoele zomeravond met veel zwaluwen. Pas een jaar later zag hij haar weer, thuis bij haar ouders. Gastvrije mensen die zo'n Hollandse student wel interessant vonden. Om het gehucht te bereiken moest je in Liverpool de ferry across the Mersey nemen en daarna een bus. Er was geen halte, je vroeg de chauffeur gewoon ergens te stoppen.


Een paar jaar geleden keek hij in Liverpool bij het pontveer naar de skyline van Birkenhead. Zou hij overvaren, vroeg hij zich af, maar hij vreesde dat die bus inmiddels wel niet meer zou rijden. 


Foto: auteur


maandag, maart 01, 2021

Warnaar: Brexit




Hij leest in een krant dat de Britse schaaldiervisserij op zijn rug ligt en dat een eeuwenoud exportbedrijf in mosselen en aanverwanten vijftien mensen heeft moeten ontslaan. Oorzaak: de Brexit. Er schijnt een formulier nodig te zijn om de waar snel het land uit te krijgen (de schaaldieren moeten levend of nog fris zijn, vandaar dat snelheid is geboden), maar de Britse autoriteiten kunnen dat formulier pas eind april produceren. 'Het kan altijd nog erger', zegt hij tegen de buurvrouw, die hem tijdens zijn snoeiwerkzaamheden groet over de schutting.


Na een weekeinde met sneeuw en schaatspret is ineens de lente doorgebroken, maar voor dat alles gaat uitbotten moet er krachtig worden ingegrepen. Anders dreigt een onkruidvirusgolf en moeten alle planten in quarantaine. Hij zwaait lustig met zijn nieuwe snoeischaar, een verjaardagscadeau van de buurvrouw. Zijn credo: hoe meer gesnoei, hoe beter de groei. Het zou de reclamespreuk van een niet al te intellectueel aangelegde hovenier kunnen zijn.


Steeds als hij leest over de ellende die de Brexit veroorzaakt voelt hij allereerst enig leedvermaak, terwijl hij 'eigen schuld, dikke bult' denkt. Daarna realissert hij zich dat bijna de helft van de Britten tegen heeft gestemd. En dat veel voorstemmers zijn misleid door leugens en bedrog. Bij het krantenartikel stond dat de schaaldierexporteur tegen Brexit had gestemd. Hij voelt compassie.


Foto: auteur