donderdag, mei 06, 2010

Griekenland: geen stap terug!


De eerste slachtoffers zijn gevallen, toen gisteren een bankkantoor in Athene in brand werd gestoken en drie medewerkers omkwamen. Het lijkt alsof Griekenland in snel tempo aan het afglijden is naar een gewelddadige chaos. Als je het televisienieuws mag geloven. Ik zou dat niet kritiekloos doen. De beelden van brandende gebouwen en met stenen en molotov-cocktails smijtende heethoofden zijn ernstig genoeg, maar wat de buis niet toont, is dat het aantal demonstranten nog beduidend minder is dan doorgaans bij dit soort manifestaties. De tegenstand tegen de bezuinigingsmaatregelen lijkt echter wel groeiende, naarmate de mensen doorkrijgen wat deze voor hun portemonnee betekenen. De vakbonden lopen te hoop, vanuit een terechte verontwaardiging dat de zwakkeren in de samenleving ook dit keer weer de zwaarste lasten moeten dragen, maar zij beseffen evenzeer dat een Grieks bankroet voor diezelfde zwakkeren nog catastrofalere gevolgen zal hebben. Of de KKE en de rest van de luid tetterende oppositie dat besef ook hebben, vraag ik mij af. De KKE is een van de weinige partijen ter wereld die nog in het communisme oude stijl gelooft. Daar valt weinig heil van te verwachten, evenmin als van de onverantwoord populistische leider van de ND, Samaras, die kennelijk alweer is vergeten dat zijn club aan de macht was toen Griekenland probeerde de EU een rad voor ogen te draaien met verkeerde cijfers over het begrotingstekort.


De bonden beseffen ook dat de regering, koste wat kost, 'geen stap terug zal doen,' zoals premier Papandreou zondag in een rechtsreeks uitgezonden vergadering van de ministerraad aankondigde. Hij kan niet anders, de Griekse regering staat met de rug tegen de muur. Deels is dat eigen schuld. Griekenland heeft veel te lang op te grote voet geleefd en dat wreekt zich nu. Het is alleen niet de schuld van de Grieken alleen. Toen het land werd opgenomen in de eurozone, verloor Athene de controle over de eigen munt. Had Griekenland nu de drachme gehad, dan was er veel gewonnen met een devaluatie. Dan waren de prijzen waarschijnlijk ook niet zo enorm gestegen als de afgelopen jaren. De eurolanden, met Nederland en Duitsland, de scherpste critici van Athene, voorop, hebben veel te lang gewacht met het nemen van de gezamenlijke verantwoordelijkheid die het lidmaatschap van de eurozone vereist. Dat is vooral de Duitsers aan te rekenen. Met het oog op de Duitse verkiezingen en het stupide, en zeker niet op feiten steunend ressentiment in Duitsland en andere rijke eurolanden jegens de Grieken, die alleen maar zouden potverteren en veel te vroeg met pensioen zouden gaan, heeft kanselier Merkel de helpende hand veel te lang in de broekrok gehouden en daarmee aanzienlijk bijgedragen tot een verdieping van de crisis. De Griekse regering heeft overigens ook te lang gewacht met het inroepen van hulp, maar toen het verzoek eindelijk kwam, hadden de eurolanden onmiddellijk moeten reageren.


Het anti-Griekse ressentiment en de hypocriete gretigheid waarmee vooral Nederlanders en Duitsers de Grieken een lesje willen leren, heeft er toe bijgedragen dat de voorwaarden van het hulppakket absurde vormen hebben aangenomen. Athene moet het begrotingstekort binnen drie jaar terugbrengen tot de norm die gold bij het binnentreden van de eurozone. Dat vereist een bezuinigingsinspanning die voor een kleine, deerlijk ontwrichte economie als de Griekse in hoge mate irreëel is. Het zal de economie nog verder ontwrichten en het land in een jarenlange, diepe crisis storten, met alle risico's van dien. De maatschappelijke onrust van dit ogenblik kan een voorbode zijn van veel meer stakingen en geweld en kan leiden tot een significante groei van anti-democratische en anti-Europese, extremistische groeperingen. Wat zouden de eurolanden en het IMF er aan verliezen als Griekenland, uiteraard onder strenge controle, een aantal jaren langer werd gegeven?


Wie voorlopig buiten schot blijven zijn de schimmige organisaties die te boek staan als 'de financiële markten.' Die dachten hun kans schoon te zien en begonnen voor eigen gewin een financiële oorlog tegen Griekenland die de crisis vele malen heeft verergerd. Nu staan ze klaar voor de strijd tegen Portugal, Spanje en wellicht Italië. Is het toeval dat dit soort instellingen voornamelijk in Angelsaksische landen zetelt, de landen van de dollar en het pond? Waarom pakt Europa deze 'markten' niet aan en wordt hun destructieve speelruimte niet door Europese wetgeving beperkt? De achterhaalde heilsleer van Marx is niet het antwoord en de lofzangen op het heil van de vrije markt zijn inmiddels verworden tot het geschreeuw van de demonstranten in Athene en Thessaloniki. Op het spandoek dat de KKE eergisteren aan de Akropolis hing had beter kunnen staan: 'Europeans unite against the financial markets.' 

Geen opmerkingen: