Kever

Warnaar had ooit een kever die op een dag niet meer wilde starten. Dat was met vrienden in de Ardennen. Ze waren daar om de dagen tussen Kerst en Nieuwjaar bij een open haard te verlichten. Ze hadden drank en een zakje wiet mee. Dat had later een onvoorzien gevolg. Bij kevers zat de motor achterin en moest de bagage voorin. Toen hij hem kocht was het ding al veertien jaar oud, voorzien van een kekke streep en brede banden, racekuipjes voorin en een klein stuur. Het bijzonderste was dat de motor uit een VW-bus kwam. Het verkoper had hem van een overenthousiaste volkswagenmonteur gekocht. Hij reed, als hij harder ging dan honderd, ongeveer één op vier. 

Warnaar hield het meestal op negentig. Hij genoot van de teleurgestelde verkeersagenten die hem regelmatig staande hielden. Geen malle patser, maar een sjofel ogend intellectueel. Zijn vrienden duwden hem in de buurt van Ciney weer aan. Het zou de accu wel zijn, maar hij bleef weigeren. Warnaar maakte er een gewoonte van bovenaan een helling te parkeren, dat scheelde geduw. Weer thuis bleek het de startmotor te zijn.

Wat later ging hij met een bejaarde tante op familiebezoek in Engeland. Na de boot sloeg een hasjhond aan. De panelen werden van de deuren gehaald, de stoelen eruit. Ze vonden een oud boodschappenbriefje. Nadat alles weer was teruggeschroefd troostte hij de douaniers met 'the dog probably has a bad day.' Op het briefje stond dat hij uien, knoflook en een fles zonnebloemolie moest halen.

Foto: Kees Klok

Stamboom

Een goede bekende van hem heeft een landhuis in Engeland en een indrukwekkende stamboom. Warnaar zou dat ook wel willen, maar zoals de samenleving verre van maakbaar is, zo is dat met je afkomst ook, vreest hij. Een oom van vaderskant heeft onderzoek gedaan naar de stamboom. Die gaat voorlopig terug tot het begin van de achttiende eeuw, daarna raakte oom het spoor bijster. 

De familie bestond voornamelijk uit kleine krabbelaars die Veluwse grond bewerkten, voor anderen, zoals de voorvaders van die goede bekende, die het land in bezit hadden. Aan het eind van de negentiende eeuw daalde het kindertal, werd de dood in het kraambed zeldzaam en doken de eerste middenstanders op. In de twintigste trok een deel van de familie naar de stad en ging het langzaam aan voorspoediger met de vaart der volkeren. Van Warnaars generatie heeft vrijwel iedereen universiteit of hoger beroepsonderwijs. 

Dat landhuis, gelegen in het graafschap Dorset, kun je voor een weekend huren. Dan leef je van vrijdagmiddag tot en met zondagavond als lord Grantham en zijn illustere familie in Downton Abbey. Volop personeel dat in de krochten van het huis de overvloedige maaltijden bereidt, je de hele dag keurig verzorgt en zich daarna 's nachts tevreden op de minieme zolderkamers te rusten legt. Dat alles onder de strenge leiding van een geschoolde butler. Het is te duur en zo voorbij, weet Warnaar. Hij hoopt op een uitnodiging van de goede bekende, maar dan zou hij toch eerst iets aan die stamboom moeten doen.

Foto: Kees Klok

Skippybal

Warnaar denkt ineens aan een skippybal. Vreemd. Hij heeft nooit een skippybal gehad. Wel een hoelahoep, een grote plastic cirkel die je door heupbewegingen om je lichaam kon laten rondslingeren. Bij tijd en wijle was dat mode op het schoolplein, zoals er ook perioden waren dat er werd geknikkerd of touwtje gesprongen, al was dat laatste meer voor de meisjes. Het woord hoelahoep had iets met Hawaï te maken werd gezegd. Op een dag was hij hem kwijt. De benedenbuurman, een postbode die vaak in de ziektewet zat om bij te klussen, had er een elektriciteitsleiding van gemaakt. Zijn vader was daar te onhandig voor.

Vader Warnaar was meer van het boek. Toen Warnaar klein was zat hij, zijn vader, avonden lang te studeren om verder te komen op kantoor. Handelscorrespondent Engels, Frans, Duits, middelbare akte Duits, diploma technisch Engels. Het zat allemaal keurig opgerold in een koker die hij na zijn vaders overlijden in de boedel vond. Een hamer, een beitel, een soldeerbout, dat soort dingen was niet aan de oude Warnaar besteed, behalve om er over te corresponderen. Hij werkte op een kantoor waar groothandel in gereedschappen werd bedreven. Hij heeft er nog een foto van. Kantoorbedienden liepen toen soms nog in stofjassen, zoals de azijnpissende conciërge op Warnaars middelbare school.

Het moet jaren geleden zijn geweest dat hij kinderen met skippyballen op een schoolplein zag. Zouden ze nog bestaan? Zouden kinderen nog knikkeren op een schoolplein? Dat hij dat niet weet geeft wel te denken, vindt hij.

Foto: archief Kees Klok

Dwarsliggers!

Het is altijd al een dorp van dwarsliggers geweest, denkt Warnaar, als hij over de Buiten Walevest loopt en naar de Zwijndrechtse oever van de Oude Maas kijkt. Als er iets is waaraan hij de pest heeft is het hoogbouw en aan de overkant zijn ze bezig met het optrekken van een torenflat. Indertijd niet meebetalen aan het CJP, bedenkt hij, weigeren met Dordrecht en Papendrecht gezamenlijk een luchtbeschermingsvereniging op te richten en dan nu nog ons uitzicht verzieken. 

Je komt wat tegen als je de archieven induikt. Er was recent ook iets met een zwembad, maar hij weet niet meer wat. Dat ze de Zwijndrechtse brug de Dordtse brug noemen, neemt hij ze ook kwalijk. Sommige mensen noemen het de Stadsbrug. Hij vindt het een brug van stad naar dorp. In zijn jonge jaren fietste hij er weleens overheen. Vanaf de brug is het uitzicht op Dordrecht indrukwekkend. Zwijndrecht herinnert hij zich, in de tijd dat hij er familie had, dat ook nog, als een gat waar meer werd afgebroken dan opgebouwd, maar dat blijkt toch anders. Ook dat vindt hij niks.

Het enige goede daar, bedenkt hij, is een restaurant vlakbij het pontveer. Hij heeft er weleens gegeten met uitzicht op zijn stad en op de stoere toren van de Grote Kerk. Sinds een paar jaar wappert op die toren de Dordtse vlag. Rood wit rood. Hij is niet echt van het vlagvertoon, maar dit kan hij eigenlijk wel billijken. Het zal ze leren, daar aan de overkant!

Foto: Kees Klok

Wachtlijst

Lieve Stella,

Een mens doet weleens gek. Op aanraden van de mondhygiënist heb ik een elektrieke tandenborstel gekocht, een aanbieding, twee voor de prijs van een, maar desalniettemin duur genoeg, en daar bewerk ik nu de resten van mijn gebit mee. Het is nog altijd een fietsenrek waar ook nog wel een brommer bij kan, maar de laatste jaren, sinds ik in handen ben van een jong en ondernemend tandartsenechtpaar, wordt er diligent gewerkt aan het stuiten van het verval. Mijn ziekteverzekeraar en de eigen bankrekening weten daarover mee te praten. Het bevalt me niks, poetsen met dat zoemding, maar het schijnt effectiever te zijn dan met de traditionele borstel, al houd ik die in ere voor als ik op reis ben. Er moeten al genoeg opladers mee.

Ik heb die apparaten gekocht bij een buitensteedse firma die mij door de mondhygiënist werd aangeraden. Het pakket kon ik door de post laten bezorgen bij een afhaalpunt in de buurt. Waarom niet aan huis, vraag je misschien. Ik ben niet zo van het bezorgen, zeker niet als ik wat ik nodig heb in een niet al te ver buiten het centrum gelegen winkel kan halen, maar soms ontkom je er niet aan. Volgens mij staan die pakjesjongens (en -meisjes) om de hoek te wachten tot ik even een brief ga posten of een frietje bij de buurtsnackbar haal, want je kunt er vergif op innemen dat er, als ik even een minuut of tien van huis ben, een briefje in de bus zit met 'uw pakket is bij de buren op nummer zoveel bezorgd' of bij zo'n afhaalpunt. Soms hebben ze het naar een of andere kwijnende nering op kilometers afstand van huis gebracht, waar je dan op de fiets naartoe moet, in de regel tegen een harde wind in en door de regen, want we hebben een ongehoord belabberd voorjaar. Als je zelf kunt aangeven waar het naartoe moet, scheelt het tijd, moeite, een nat pak en veel ergernis. 

Genoeg geklaagd. Toen ik vanmorgen opstond scheen de zon. Bevrijdingsdag! ging het door me heen. Daar horen zon en warmte bij. Ik heb de vlag uitgehangen om het te vieren, maar terwijl ik dit schrijf is het alweer flink aan het regenen. Ik had met vrienden mee moeten gaan, die nu bij vijfendertig graden zitten te genieten aan de Guadalquiver, maar ik moet al vaak genoeg het eiland af en ik spreek de taal niet. Gek eigenlijk dat ik wel een aantal keren in Portugal ben geweest, maar nog nooit in Spanje. In Portugal spreek ik ook de taal niet, bijna niet. Net voor ik jou leerde kennen deed ik een cursus Portugees. Wat ik daarvan heb opgestoken ben ik grotendeels alweer vergeten, maar je komt daar met Frans een heel eind. In Spanje misschien ook wel, ik heb het nooit uitgeprobeerd. Misschien moet ik er toch een keer heen, maar op de een of andere manier trekt Portugal me meer. Ik denk graag terug aan ons reisje naar Lissabon en omgeving, aan die heerlijke uren in de botanische tuin en aan ons uitje naar het immer romantische Sintra. Lord Byron heeft er nog een tijdje gewoond. Dat paleis daar, met die kegelvormige schoorstenen, zou ik wel voor een tijdje willen huren, inclusief verzorging en bewassing natuurlijk, maar dan moet ik eerst een Engelstalige bestseller schrijven of de Staatsloterij winnen. Illusies genoeg, dat weet je. Als ik ooit een flinke prijs in een loterij win zit ik waarschijnlijk op hoge leeftijd in het Oudemannenhuis, geheel opgesloten in mijn eigen verleden, op het einde te wachten en als ik voor die tijd moet vertrekken, dan hoeft het ook niet meer. 

Wat zou ik eigenlijk met zo'n prijs doen? Mijn huis klimaatbestendig maken, wellicht, een keertje extra naar Portugal en Griekenland gaan en een Rijnreisje maken op zo'n varend hotel, waarvan ik nu en dan een groep toeristen rondleid door de stad. Meestal Amerikanen of Duitsers. Ik vind dat leuk om te doen, maar ik verbaas me weleens over het tijdstip waarop je zo'n Stadtrundgang moet houden. Op maandagmorgen om negen uur, bijvoorbeeld. Nou, dan krijgen die mensen een geweldige indruk van Dordtse gastvrijheid. Alle winkels potdicht tot twaalf uur, een doods centrum waar je een kanon kunt afschieten zonder iemand te raken en hooguit twee of drie horecazaken open, maar ook niet voor tien uur. Op maandag is bovendien de helft van de horeca dicht en op dinsdag de andere helft. Zondagmorgen negen uur is nog erger. Ik heb gelukkig sterke verhalen genoeg om die mensen toch een beetje te vermaken, maar als het dan ook nog eens regent, moet je als Stadtführer van goede huize komen. Gelukkig maar dat we samen die jaren in Düsseldorf hebben meegemaakt, daardoor kan ik met de taal nog steeds lekker uit de voeten.

Van je broer nog geen nieuws. Hij is, maar dat heb ik al geschreven, van de IC af en komt hopelijk een dezer dagen thuis om verder aan te sterken. Het zal een tijdje fysiotherapie worden, denk ik. Ik kreeg wel bericht dat je neef Vangelis is overleden. Nog geen maand nadat longkanker was geconstateerd. Ik kon niet naar de begrafenis, want in Griekenland hebben ze nog steeds de harteloze gewoonte om je op de dag na je overlijden te begraven. Weet je nog dat hij in Kilkis die disco was begonnen? Gelukkig ruim voor de financiële crisis. Na een poosje kon hij de boel goed verkopen en Rijnreisjes gaan maken, maar hij was nogal honkvast, anders hadden we hem wel een keer hier in Nederland gezien.

De dodenherdenking hebben we gisteren bij Visser gedaan. Keurig op tijd met de stamgasten en de jongelui twee minuten stilte gehouden. Een kort maar mooi ogenblik, omdat iedereen er serieus aan deelnam. Ook op het nabije Scheffersplein was het stil. Jammer dat dan toch nog één automobilist het niet kon opbrengen twee minuten te stoppen. Of het was een sukkel die niet kon klokkijken, dat kan natuurlijk ook. 

Domheid is nog alom tegenwoordig en als je het geklaag uit het onderwijs hoort, wordt dat alleen maar erger. Als je wil weten hoe dat komt, moet je mijn literaire dagboeken over de jaren tachtig maar eens lezen. Uit die tijd van bezuinigingen en kortzichtig beleid stammen nog veel van de huidige problemen. Ik kijk met veel plezier terug naar mijn onderwijstijd, als ik denk aan de vele leuke leerlingen die ik had, maar ook met afschuw, als ik me de mislukte fusies, het wanbeleid van de overheid en het niet aflatend gezanik van zogenaamde onderwijsvernieuwers (de duur betaalde zijlijnwerkers) herinner.

O ja, ik moet je ook nog even vertellen dat ik op de wachtlijst sta vanwege een liesbreuk. Die blijk ik al vele jaren te hebben, maar ik had er nooit last van, tot het na zo'n Stadtrundgang soms wat gaat drukken in de lies. Toen ben ik maar eens langs de dokter gegaan. Een wachtlijst dus, want we wonen niet voor niets in een van de rijkste landen van de wereld.

In gedachten, altijd,

Kees

Dordrecht, 5 mei 2023

Foto: auteur

 

Rood!

1 mei, Dag van de Arbeid. In landen waar die wordt gevierd, vindt Waarnaar het een recept voor rellen en geweld. Hij verwacht de bekende beelden 's avonds wel weer in het televisienieuws te zien. Veel gezwaai en vooral gemep met rode vlaggen, traangas, leeggeplunderde winkels, een enkel brandend bankfiliaal en betraliede bussen vol opgepakte idealisten.

Hij denkt terug aan zijn studentenjaren. Toen was de Chinese massamoordenaar Mao Tse-toeng populair. Tegenwoordig moet je hem Zedong noemen, heeft iemand hem eens uitgelegd. Peking mocht ook niet meer, dat moest Beijing zijn. Beijing-eend! Hij vindt het niet klinken. Goed dus dat hij niet erg van de eenden is. Die Mao had een boekje gepubliceerd over zijn heilsleer, de Chinese variant van het communisme. Niet gedragen door het industrieel proletariaat, maar door de boeren. Van de boeren moest je het hebben. Hij denkt aan al die vlaggen die op hun kop in de polder hangen.

Dat boekje was rood. Als het Dag van de Arbeid was, of als ze demonstreerden voor meer inspraak door studenten, zwaaiden ze met dat boekje. Het was klein, handzaam en werd door vrijwel niemand gelezen. Dat zie je vaak onder gelovigen: zelden er zelf in gelezen en toch precies weten wat zo'n heilig boek verkondigt. En wie daarom lacht moet gekruisigd of liefst nog erger. Met die inspraak kwam het trouwens goed. Na veel vergaderen in commissieverband mochten de studenten mee beslissen over de kleur van de pleedeuren. Die werden uiteraard rood, als eerbetoon aan die geweldige Chinees. 

Vleugels

Terwijl Warnaar bij het ontbijt de krant leest denkt hij dat je als leidinggevende tegenwoordig je mond niet meer open kunt doen of er begint wel iemand te janken over een 'onveilige werksituatie'. Donder toch op, denkt hij, met dat kinderachtige gezeik. Nu heeft een of andere minister weer een keer te veel boe gezegd tegen een treuzelende ambtenaar. Bij onveiligheid op het werk denkt hij aan die foto's van de bouw van een wolkenkrabber in New York waarop arbeiders honderden meters boven de grond op een dwarsbalk een broodje zitten te eten. Foto's waar hij niet naar kan kijken zonder een gierende hoogtevrees te krijgen.

Hoogtes. Hij moet er niets van hebben. Hij kent mensen die op de achtste verdieping van een flatgebouw wonen en die over zo'n galerij moeten, waarbij je door de spijlen van het hek in de diepte op straat kijkt. Hij durft er nauwelijks te lopen en begrijpt niet wat een mens bezielt om in de hoogte te willen wonen. 

Het uitzicht, heeft hij iemand eens horen zeggen. Het kan hem gestolen worden. Ooit, in zijn jonge jaren, heeft hij de hoogste kerktoren van de stad eens beklommen. Daar vandaan kun je bij helder weer Rotterdam zien liggen. 'Ook al een verpeste horizon', bromt hij, 'met al die hoogbouw'. Toen was zijn hoogtevrees nog beheersbaar, tegenwoordig wordt hij al benauwd als hij op het keukentrapje staat. Als de mens voorbestemd was hoog te wonen, had de evolutie hem wel vleugels gegeven. Dat weet hij zeker.

Foto: auteur

Vertrouwd gevoel

Lieve Stella,

Zojuist heb ik maar eens even naar nichtje Vaso gebeld, want ze stuurde gisteren een berichtje dat je oudste broer in het ziekenhuis ligt met covid en zuurstof krijgt toegediend. Covid, ik ben het bestaan ervan alweer bijna vergeten, of liever, ik ben goed in verdringen, maar hier kijk ik toch van op. Als ik het me goed herinner, heeft hij alle vaccinaties gehad. Gelukkig lijkt hij aan de beterende hand, al maak ik me toch een beetje zorgen. Duimen maar, al zal dat weinig helpen, evenals het maken van die zorgen. 

Over niet al te lange tijd vlieg ik weer voor even naar Thessaloniki en dan is hij hopelijk weer de oude. Letterlijk, want we worden er niet jonger op. Ik vrees dat onze generatie wat roestig begint te worden. Iedere dag hoor je in de kroeg wel een verhaal dat iemand een nieuwe knie heeft gekregen, aan een kunstheup toe is, gedotterd moet worden, aan de hoge bloeddrukpillen zit of, zoals in mijn geval, bij een fysiotherapeut loopt vanwege slijtage aan de wervelkolom. Dat zijn dan de lichte gevallen. Ik zal het maar niet over al die vrienden en bekenden hebben die voortijdig aan kanker zijn gestorven, daar weet jij alles van. Ondertussen lullen de pensioendeskundigen en zorgverzekeraars maar door over dat we steeds ouder worden. Ik heb zo mijn twijfels, maar ik heb gelukkig alleen maar verstand van het verleden. 

Wat het verleden betreft hebben Guus de Landtsheer en ik ons onderzoek naar de Dordtse Riedijk in de negentiende en eerste helft van de twintigste eeuw afgerond en in een artikel beschreven. Het is uiteindelijk een stuk van bijna zevenduizend woorden geworden, dat na de zomer in een gerenommeerd historisch tijdschrift komt. We zijn nu een onderzoek begonnen naar het reilen en zeilen van de luchtbescherming in Dordrecht, zo vanaf eind jaren twintig van de vorige eeuw tot 1945. Toen werd de boel afgebouwd en gingen de taken over naar de Bescherming Bevolking, in de volksmond de BB. 

Ik herinner me nog als jongetje dat bij ons op de Vrieseweg ergens op een deurpost een emaille bordje met Blokhoofd Bescherming Bevolking zat. Ik probeerde me het hoofd van die man voor te stellen. In die jaren had je ook hier en daar bordjes met Hier brand melden. Dat kan de smartfoongeneratie zich natuurlijk helemaal niet meer voorstellen. De wereld zonder internet, hoe was dat ook alweer? Nou, we hebben al een paar aardige staaltjes van pre-on-line communicatie in de archieven gevonden, maar die houd ik nog even onder de pet, tot we klaar zijn met het onderzoek.

Morgen is het orthodox Pasen. Dit jaar een week later dan Pasen bij ons, dat voornamelijk een feest is van chocolade hazen, verstopte eieren en bezoeken aan ongure oorden als meubelboulevards en tuincentra. Vorig jaar Pasen zat ik in Griekenland, maar zo vroeg in het jaar vond ik het daar nog net een beetje te fris. Ik heb me toen wel goed vermaakt, dankzij mijn goede vriendinnen Anke en Lienke, in Ermoupolis, op Syros, maar ik ga nu toch maar wat later naar het tweede vaderland, waar ik weer gedoe voorzie vanwege de belastingaangifte. Ik stuurde een noodzakelijke verklaring van de Nederlandse fiscus naar het Ministerie van Financiën om de handtekening te laten legaliseren, een vorm van bureaucratische flauwekul, maar goed, het ding is zoekgeraakt in de post. Het zoveelste belangrijke stuk dat daar in de mist is verdwenen. Na jouw overlijden, toen ik een paar weken met verlof in Thessaloniki was, had ik een of andere verklaring van mijn rector nodig. Die heeft hem drie keer opgestuurd, maar hij kwam maar niet aan. Tenslotte heeft een bevriende collega, die naar de herdenking, na veertig dagen, van jouw dood kwam, de vierde editie meegebracht. Dat krijg je als je de eis laat vallen dat postbodes moeten kunnen lezen.

Mensen vragen me weleens waarom ik je, ruim vijftien jaar na je overlijden, brieven schrijf. In een hiernamaals geloof ik niet, al weet je het nooit zeker, maar ik heb het al eens uitgelegd, in een van de twee veelgeprezen eerdere boeken met brieven aan jou. Ik houd het er maar op dat zo onze band blijft, ook al houd ik hem eenzijdig in stand en eerlijk gezegd ligt het schrijven van brieven als vorm van literatuur mij nu eenmaal goed. Ik kan, wat ik te zeggen heb, ook in verhalen vatten (voor een roman heb ik onvoldoende adem, tenzij het misschien ooit nog eens een brievenroman wordt) en dat doe ik soms ook wel, maar brieven schrijft gewoon lekkerder. De boeken van Gerard Reve die ik het meest waardeer, Op weg naar het einde en Nader tot u, zijn in de aard der zaak ook brievenboeken. Heel lange, soms uiterst hilarische en scherpzinnige brieven. Nu jij weer.

Vorige week is je achterneefje Alexandros, landbouwkundig ingenieur én schipper op een jacht, een nachtje te logeren geweest. Hij was op doorreis van Düsseldorf naar Brussel. Hij kwam met de waterbus vanuit Rotterdam. Een mooie manier om naar Dordrecht te reizen, zo deden we het voor 1872, toen de spoorbrug tussen Dordt en Zwijndrecht werd geopend, tenslotte ook. En eigenlijk ook nog een flinke tijd daarna. Voor de Tweede Wereldoorlog was het heel normaal om vanuit Brabant, de Hoekse Waard of Rotterdam met een schip naar het Groothoofd te varen en daar het Eiland van Dordrecht te betreden. De waterbus, zeg de Rotterdamse boot, zet je tegenwoordag op de Merwekade af, maar het is natuurlijk veel indrukwekkender om door die prachtige Groothoofdspoort de stad in te gaan. Philips II, de hertog van Leicester, Alva, Willem van Oranje, de prinsessen Wilhelmina en Emma, koning Willem-Alexander en menig voorvader en -moeder van mij gingen u voor, maar als daar ieder uur een boot afmeert heb je een grote kans dat een paar binnenstadsbewoners, die wel de lusten van het wonen in het mooiste deel van Dordrecht willen, maar zelden de lasten, amok gaan maken. 

Alexandros was onder de indruk van Dordrecht, maar ik heb hem dan ook ver gehouden van spuuglelijke plekken als de Grote Markt, het Bagijnhof, het Achterom, het Statenplein en de Spuiboulevard. Hij moest wel op een kampeerbed tussen de boeken en alles wat in de afgelopen twee en veertig jaren in mijn werkkamer aanspoelde. Normaal doe ik het nooit, mensen bij mij thuis laten logeren, ik stop ze liever in een hotel, want het geeft gedoe met beddengoed, de badkamer delen en ontbijt maken, maar ik heb voor een keertje een uitzondering gemaakt. Die jongen is net afgestudeerd, moet nog aan zijn eerste baantje als schipper (in het zomerseizoen toeristen rondvaren in Halkidiki) beginnen en eigenlijk was het heel gezellig. Voor hij de trein nam om verder te reizen hebben we voor het gemak in de stad ontbeten. De avond ervoor hebben we in café The Hide Away Feyenoord van Ajax zien verliezen. Hoewel ze er in Griekenland ook wat van kunnen, was hij verbaasd over het idiote gedrag van sommige zogenaamde supporters. Vuurwerk, rotzooi op het veld gooien, Davy Klaassen met een hoofdwondje. De spelers konden er ook wat van. Van die opgefokte macho's die met de koppen tegen elkaar gaan staan. Hoe dom kun je zijn? Als je dat zo ziet, ben ik blij fan van FC Dordrecht te zijn. Dat heeft gisteren weer eens verloren. Achttiende in de eerste divisie, het geeft een vertrouwd gevoel.

In gedachten, altijd,

Kees

Dordrecht, 15 april 2023

Eigen baksel eerst!

Eindelijk weer eens zon, denkt Warnaar. Hij weet ook wel dat zeuren over het weer weliswaar een hartstochtelijke, vaderlandse hobby is, maar dat je er niets mee opschiet. Zoals je ook niets opschiet met stemmen op een hevig drinkende en met wijnflessen gooiende politicus, die daarbij ook nog beweert dat dat een 'Griekse' gewoonte zou zijn. Een Poetinvriend die heult met de Russen, meent Warnaar, die je natuurlijk niet hoort over 'Russisch drinken.' 

Hij herinnert zich met een glimlach dat hij als jongen dat ook eens in de kroeg heeft gedaan. Ook dronken, net als die politicus waar de krant het vanmorgen zo uitvoerig over had. Jammer dat het een beetje een sensatiekrant is, vindt hij. Het glas dat hij toen achteloos over zijn schouders gooide spatte tegen de muur naast de deur van het toilet uiteen. Net toen daar een grote kerel uit tevoorschijn kwam. Het kostte hem een vracht aan bier om de gemoederen te bedaren. 

Het was lang voordat iemand ook maar geloofde dat er ooit een rookverbod in de kroeg zou komen, behalve die enge Fons Nijpels uit Rotterdam, moordhoofdstad van Nederland. Hij heeft zich altijd verbaasd dat mensen daar willen wonen. Hij opent de deur naar de veranda, maar het is nog te vroeg in het seizoen om al buiten te kunnen zitten. Bovendien heeft hij nog werk te doen: een broodje bakken. Niets zo smakelijk dan je eigen baksel, vindt hij, terwijl hij de aangename geur opsnuift van het deeg dat staat te rijzen. 

Foto: auteur

Zakdoek

Warnaar weet niet waar hij een grotere hekel aan heeft, aan storm of aan regen. Hij tikt op de barometer die niet veel goeds voorspelt. Hij twijfelt of hij naar de supermarkt zal fietsen of de boodschappen maar laat voor morgen. Hij heeft twee supermarkten op loopafstand, maar eentje is een goedkope dozenschuiver voor 'het volk', de andere is een dure zaak vanwege de biologische pretenties. In beide wil hij niet gezien worden. 

Meestal gaat hij naar de refo richting stadscentrum. Ondanks de Heere vindt hij het sympathieke mensen, maar het aanbod is beperkt. Soms komt hij thuis met de helft van zijn boodschappenlijstje en moet hij alsnog naar de super aan het Lepelaarplein, waar hij zich altijd het lazarus moet zoeken omdat die dodo's iedere paar weken hun spullen op een andere plek zetten. Hij kan dan wel tegelijkertijd langs de sigarenboer. Hij rookt al jaren niet meer, bijna niet meer, maar wil een voorraad sigaren aanhouden. Je weet nooit of het oorlog wordt of dat er een nieuwe pandemie uitbreekt. Hoe moet je dan zo'n avondklok de baas blijven?

Als hij moet niesen ruikt zijn zakdoek vreemd. Een soort chemische lucht, denkt hij eerst, maar dan schiet hem het meisje te binnen dat een paar avonden terug uit de kroeg met hem meefietste naar huis. Het regende en ze hadden tegenwind. Ze dronken whisky. Naarmate hij meer innam kwam het glasoverschrijdend gedrag. Hij denkt met een glimlach aan hoe hij haar schoot met die zakdoek probeerde te drogen.

Foto: auteur

Storm

'Jawel, ik ben wezen stemmen,' antwoordt Warnaar een iets te nieuwsgierige buurvrouw, 'en ook maar gelijk voor het waterschap.' Hij had geen notie van wat welke partij daar nou wilde, maar hij had gewoon iemand gekozen van de club die ook zijn stem voor de Provinciale Staten, en dus indirect voor de Eerste Kamer, had gekregen. Geen proteststem, maar een keurige, gematigde partij, ietwat links van het midden. 

Heel lang geleden, toen hij nog een puber was, had hij weleens op 1 mei met nog een handvol anderen achter een rode vlag door het dorp gelopen, maar dat was toch vooral om met vriendjes mee te doen. In zijn studietijd vond hij Marx en Lenin alleen maar slaapverwekkend en zat hij liever in de kroeg dan mee te schreeuwen met opgewonden medestudenten. De kroeg is sindsdien populair gebleven.

De buurvrouw zei iets over de Boze Boeren Beweging, maar tegelijkertijd vroeg de bakker wie er aan de beurt was en deed hij zijn bestelling. Hij ging er verder niet op in. De kranten stonden vol over de zoveelste protestclub die uit het niets was opgekomen en ongetwijfeld weer in het niets zal verdwijnen. Het begon al bij boer Koekoek, die hij als dertienjarige trouwens wel grappig vond, lang voor de opkomst van die kale kwibus uit Rotterdam met zijn schoothondjes. Hij vindt alle ophef in de kranten en op de radio iets te veel van het goede. Toen de storm eindelijk een beetje begon te luwen, kreeg je ook nog Ajax-Feyenoord.

Foto: auteur

Verder van huis

Lieve Stella,

Het was druk, gistermiddag, bij de presentatie van Verder van huis in cultuurpaleis Visser's Poffertjes. 's Morgens dacht ik nog even 'wat moet het worden?' want ineens begon het afzeggingen te regenen. De ene genodigde had griep, de andere kampte met onverwachte sneeuw en werkzaamheden aan het spoor, de volgende had te doen met een krolse poes, er was iemand met een zieke chauffeur en er was ook nog een moeder van wie een kind moest bevallen. Nu hadden heer uitgever en ik heel veel uitnodigingen verstuurd, derhalve viel het alles mee. Visser was goed gevuld en heer uitgever was zelfs even bang dat hij niet genoeg boeken had meegenomen. Over de verkoop mogen we niet ontevreden zijn. Ik twijfel of ik te zijner tijd bij de afrekening van de royalty's ook de kosten van mijn vulpeninkt moet terugvragen, de originele dagboeken zijn tenslotte allemaal met de hand geschreven. Een paar jaar geleden heb ik twee liter encre bleue myosotis van de firma Herbin uit Parijs ingeslagen, zodat ik voor de komende decennia niet zonder hoef te zitten, maar wat ik ervoor heb betaald ben ik allang vergeten. Misschien schenk ik heer uitgever dat bedragje wel, omdat ik heel tevreden ben over hoe het boek er uitziet. Een mooie, rustige letter, niet te groot dit keer en met een prettig tintje, een beetje myosotisachtig.

Het is niet overdreven om te zeggen dat de belangstellenden van heinde en ver kwamen. Van Friesland tot Zeeuws-Vlaanderen. Dat maakt een beetje verlegen. Waaraan heb ik het te danken dat mensen zoveel moeite doen om een uurtje voor mij in Visser te gaan zitten, waarbij verwacht wordt dat ze ook nog eens een keer dat boek aanschaffen? Wel voor de gelegenheid met korting, maar zonder het boekenweekgeschenk. Dat de presentatie midden in de boekenweek viel, hadden noch heer uitgever noch ik ons gerealiseerd, anders had ik het lijvige en dure Denken ist heute überhaupt nicht mehr Mode van Anna Haag een paar dagen later opgehaald bij mijn boekhandelaar. 

We hadden, mag ik wel zeggen, een mooi, beknopt programma. Thisgirlslife (Ilona Snip) zong een paar van haar prachtige liederen. Ik ben al jaren een groot liefhebber van haar muziek. Ik vind haar een even grote ster als mijn oud-leerlinge Merel Baldé (Merol). Als Ilona ook een paar jaar geschiedenisles van me had gehad, was ze nu vast en zeker net als Merol op succestournee door Nederland en Vlaanderen. 

Wim van Til, oprichter van het Poëziecentrum Nederland, nam het eerste exemplaar in ontvangst, nadat ik eerst voor het publiek een praatje had gehouden over mijn fascinatie voor ego-literatuur. Waarom toch? Dat weet ik eigenlijk niet. Het overkomt je. Het mag niet van Lodewijk Wiener en Willem Frederik Hermans, maar ik weet nog dat het eerste dagboek van Kees Buddingh' uitkwam en dat ik de hele nacht heb doorgelezen, omdat ik eenvoudigweg niet kon stoppen. 

Het begon natuurlijk allemaal met de publicatie van het literair dagboek van Paul Léautaud in Privé Domein. Ook daar was ik meteen aan verslingerd. Jammer dat er zo godsgruwelijk weinig van Léautaud in het Nederlands is vertaald. Ik heb nog wel wat van hem in het Frans, maar om nu die hele ontzagwekkende serie dagboeken in de Pleiadereeks te kopen? Ik weet nu al niet meer waar ik mijn boeken moet laten. Er zijn heel wat dagboekaniers, brievenschrijvers en auteurs van memoires die ik bijzonder graag lees. Hans Warren, bijvoorbeeld, Mensje van Keulen, de gebroeders De Goncourt, C.O. Jellema, Jean-Paul Franssens, maar er moet altijd wel iets zijn van wat tegenwoordig een 'klik' heet. Ik heb bijvoorbeeld een paar maal geprobeerd de dagboeken van Arnold Bennett te lezen, of die van Virginia Woolf, maar daar blijf ik altijd weer teleurgesteld in steken. Het zal wel aan mij liggen. Jij bent een groot bewonderaar van Woolf, haar foto staat nog steeds op je werkkamer, die nog in dezelfde staat is als toen je me moest verlaten. Je kunt er zo weer aan de slag. Van Woolf haar fictie houd ik ook, maar haar dagboeken? Misschien moet ik het weer eens proberen, maar ik geloof dat ik afdwaal.

In zijn dankwoord sprak Wim op zijn beurt over zijn fascinatie voor poëzie. Hij vroeg wanneer er weer eens een bundel van me verschijnt. Ik bleef het antwoord schuldig. Ik schrijf nog maar heel weinig gedichten en als er eens eentje komt, vind ik het na een paar dagen meestal niet goed genoeg. Jij stimuleerde mijn poëzieschrijven, was altijd vol belangstelling en aangenaam kritisch. Ik mis dat. Misschien moet ik weer Engelse gedichten gaan vertalen. Weer eens wat oppikken van Moniza Alvi, Susan Wicks of Joanne Limburg, maar op het ogenblik ben ik te intensief met proza bezig en bij mij is het altijd het een of het ander.

Tot mijn verrassing las Wim aan het eind van zijn verhaal mijn gedicht American dreams voor en dat was, gezien de inhoud van Verder van huis heel toepasselijk. Het is trouwens een van jouw favoriete gedichten. Jij bent de aangesprokene in de tekst. 'Konden we Stella maar weer terug toveren,' schreef Marie-Thérèse uit Brugge me onlangs. Konden we samen nog maar eens een keer over die brug over de Mississippi wandelen, op de campus bij Middlebrook Hall!

Je ziet, de romanticus in me wordt wakker, maar goed, we hadden nog een stevige nazit en ik heb gelukkig heel wat boeken moeten signeren. Kunstbroeder Xuan Tran bracht Vietnamese hapjes mee voor het hele publiek en zijn vrouw LamCi, die afgelopen maandag op een foto in Trouw zomaar een zoen kreeg van Mark Rutte, kwam met een grote bos bloemen. Jammer dat de Engelse vertalingen van Xuans poëzie niet echt opschieten. Als er daar voldoende van zijn, kan er een Nederlandse vertaling komen en kan heer uitgever weer een presentatie organiseren. Het zou mooi zijn als iemand zijn werk direct vanuit het Vietnamees in het Nederlands kon vertalen, maar die iemand moet dan wel een dichter zijn en een verdomd goeie kennis van de brontaal hebben. Ik durf me, als dichter, na meer dan dertig jaar Grieks spreken nog steeds niet te wagen aan het vertalen van Griekse gedichten. Samen lukte ons dat wel. Ook dat mis ik.

Even iets anders. Ik kreeg een tijdje terug van iemand The Librarian of Auschwitz cadeau. Een boek dat is geschreven door Antonio Iturbe, een Spanjaard, en vertaald in het Engels door Lilit Zekulin Thwaites. Ik heb het net uitgelezen. Het is een verschrikkelijk verhaal. Ik bedoel: het boek is goed geschreven en voor zover ik dat kan beoordelen in voortreffelijk Engels vertaald, maar het gaat over de gruwelen van Auschwitz en Bergen Belsen en over hoe de mensen die trachten te overleven. Een uiterst beklemmend verhaal over een veertienjarig meisje dat, met alle risico's die dat meebracht, een klein aantal boeken verborgen hield voor lessen in een clandestiene school. Ik ga je het verhaal niet in detail vertellen, maar ik heb er slapeloze nachten en vreselijke dromen van gehad. Soms moest ik het even een dag of wat wegleggen voor ik verder kon lezen. Het boek is gebaseerd op het ware verhaal van Dita Kraus, een joods meisje uit Tsjecho-Slowakije dat vanuit Praag via Theresienstadt in Auschwitz terechtkwam. Ze heeft de oorlog goddank overleefd, maar door haar geschiedenis, verwoord in dit boek, kwamen de verschrikkingen van de vernietigingskampen wel heel dichtbij. En dat terwijl ik als historicus toch goed op de hoogte meen te zijn met de gebeurtenissen van toen. Als ik bedenk dat er nu weer in Nederland mensen rondlopen die de holocaust ontkennen en die weer die vileine anti-semitische complottheorieën rondbazuinen, lopen de koude rillingen me over de rug. Ik weet soms niet meer in wat voor tijd we leven. Ik houd er voorlopig maar even over op.

In gedachten, altijd,

Kees

Dordrecht, 13 maart 2023.

Foto: Leónie Holshuijsen

Verder van huis (slot)

Op zondag 12 maart 2023 om 16.00u wordt deel VIII van mijn serie literaire dagboeken gepresenteerd in Visser's Poffertjes, Groenmarkt 9 in Dordrecht. De titel van het boek luidt 'Verder van huis. Literair dagboek 1987-1988'. Het wordt gepubliceerd door Uitgeverij Liverse. Dit is de laatste voorpublicatie. U bent allen van harte welkom bij de presentatie. De toegang is gratis, het boek, dat 17,95 euro kost, wordt door de uitgever speciaal voor de gelegenheid voor 15,00 euro aangeboden en desgewenst krijgt men de handtekening van de schrijver er gratis bij. De muzikale omlijsting is in handen van de bekende zangeres Thisgirlslife (Ilona Snip), het eerste exemplaar wordt in ontvangst genomen door Wim van Til, oprichter van het Poëziecentrum Nederland.

Maandag, 19 september 1988:

Stella was er gisteren, toen we elkaar belden, heel zeker van dat ze 17 oktober komt. Dat is nog maar een maand. Die tijd kan me niet snel genoeg gaan.

Gistermiddag met Lupius naar Merz gewandeld. Ik was er in geen tijden geweest. Het was er aangenaam rustig. Ik heb het bij een cappuccino en twee Oud-Hoegaards gehouden, omdat het zaterdag bij Thijs nogal uit de hand is gelopen. We waren trivial pursuit aan het spelen met Richard, Gerrit en Herbert, toen Peter Bonte onverwacht voor de deur stond. Even later kwamen ook Wim en Vera. Toen werd het heel erg gezellig en vier uur in de ochtend. Zoveel had ik eigenlijk niet gedronken, maar ik kan op de een of andere manier niet goed meer tegen laat naar bed gaan.

Woensdag, 21 september 1988:

Ik zou vandaag op bezoek gaan bij Stientje Buddingh', maar toen ik in de Bankastraat aanbelde, deed Wiebe open en bleek zijn moeder met griep in bed te liggen. Gezegd dat ik haar beterschap wens en binnenkort zal bellen.

Een lieve brief van Stella bij de post en bericht van Hanneke en Geoffrey uit Amerika.

Vrijdag, 23 september 1988:

Ik kwam vanmiddag in de boekwinkel op de Reeweg Laura Jonker tegen, leerlinge uit de eerste klas waaraan ik in Hendrik-Ido-Ambacht lesgaf. Ik herkende haar onmiddellijk, zij aarzelde even, het is tenslotte veertien jaar geleden. Laura en haar onafscheidelijke vriendin Khadija Ben Chikhi. Ik associeer die twee met de beste jaren tot nu toe uit mijn onderwijsloopbaan. Ze was verbaasd dat ik haar naam direct wist, maar ze vermoedt natuurlijk niet hoeveel de brief voor me betekende die zij en Khadija aan hun 'oude meester' schreven toen ik pas van baan was veranderd en die vreselijke, eerste maanden op de mavo doormaakte. Ze vertelde dat ze in het Kasperspad woont en werkt bij de fysiotherapeut aan de Reeweg. We konden bij de kassa maar even praten, want er begon zich een rij te vormen en zij moest naar haar werk.

Foto: auteur

Verder van huis is verkrijgbaar via verkoop@liverse.nl, direct bij de auteur of te bestellen in de reguliere boekhandel.

Verder van huis (7)

Op zondag 12 maart 2023 om 16.00u wordt deel VIII van mijn serie literaire dagboeken gepresenteerd in Visser's Poffertjes, Groenmarkt 9 in Dordrecht. De titel van het boek luidt 'Verder van huis. Literair dagboek 1987-1988'. Het wordt gepubliceerd door Uitgeverij Liverse. Voor het zover is, zullen er, uiteraard onregelmatig, want je moet de spanning erin houden, enkele korte voorpublicaties op dit weblog verschijnen.

Dinsdag, 26 januari 1988:

Vanmiddag mentorenvergadering gehad. 'Men' wil dat je als mentor steeds meer sociaal werker moet worden: je moet achter incest aan, achter kindermishandeling, achter vervuiling en verwaarlozing, controleren of ze genoeg aan sport doen, of ze roken, of ze het niet stiekem met elkaar of met de buurman doen, of ze, godweetwat nog meer uithalen, mankeren of ondergaan. Natuurlijk bestaan er problemen, als je daar een vermoeden van hebt moet je het doorgeven aan een geschikte instantie, de hulpverleningswereld tiert tenslotte welig, maar ik ben allereerst leraar, geen buurtwerker, politieagent of psycholoog. Daar heeft 'men' te weinig oog voor.

Zaterdag, 30 januari 1988:

Gisteren naar de receptie van de Fulbright-commissie geweest, in Amsterdam. Kort met enkele Amerikaanse gasten gesproken en met een paar voormalige seminargenoten, maar echt sprankelend was het niet. Eerder wat saai. Uit de reactie op een vraag van mij leid ik af dat mijn rapport overduidelijk ongelezen in een lade is verdwenen. Ik had me de moeite grotendeels kunnen besparen, maar goed, de periode in Amerika was leerzaam en de beurs beslist genereus. Ik moest de commissie teleurstellen wat de homestays in Nederland betreft, want ik ben van plan de zomer bij Stella door te brengen en kan dus niet ontvangen.

Begonnen aan deel drie van Jean Auels' cyclus De aardkinderen. Boeiend om te lezen en zeker iets dat ik mijn leerlingen ga aanraden, al schrikken die misschien van de omvang. Dikke boeken, daar houden ze niet van, maar ik ben er de rest van het weekeinde lekker zoet mee.

Foto: Kees Klok

Verder van huis is vanaf nu te reserven via verkoop@liverse.nl

Verder van huis (6)

Op zondag 12 maart 2023 om 16.00u wordt deel VIII van mijn serie literaire dagboeken gepresenteerd in Visser's Poffertjes, Groenmarkt 9 in Dordrecht. De titel van het boek luidt 'Verder van huis. Literair dagboek 1987-1988'. Het wordt gepubliceerd door Uitgeverij Liverse. Voor het zover is, zullen er, uiteraard onregelmatig, want je moet de spanning erin houden, enkele korte voorpublicaties op dit weblog verschijnen.

Vrijdag, 25 december 1987:

Het is weer zo'n allejezus sombere, loodgrijze dag. Als dat de hele Kerst zo blijft zijn we mooi klaar. Het is wel een overgang voor Stella, van het zonnige Griekenland naar dit rotklimaat, al wist ze wat ze kon verwachten. Ze heeft na haar afstuderen een jaar in Londen gewoond. Veel zin om de deur uit te gaan hebben we niet. Ik zou nu niet graag alleen thuis zitten, maar met zijn tweeën is dat heel anders en de kerstboom met al die lichtjes brengt extra gezelligheid.

Voor Stella staat al helemaal vast dat we gaan trouwen. Ik weet niet of dat niet een wat al te vlotte conclusie is, maar ik vind het eigenlijk wel best. Ze is lief, knap, zorgzaam, buitengewoon slim en bovendien een groot liefhebster van poëzie. We moeten alleen een oplossing voor de afstand vinden, maar daaraan wordt gewerkt.

Zaterdag, 26 december 1987:

Stella is heel anders dan mijn voorgaande vriendinnen. Veel keuriger zal ik maar zeggen, in de zin van dat ze stijl heeft en elegantie waardeert, meer een mevrouw dan bijvoorbeeld Marion, die altijd in rafelige t-shirts liep en oude spijkerbroeken. Vanuit ons gezichtspunt is ze ouderwetser opgevoed, traditioneler is misschien het goede woord, al heeft dat jaar in Engeland haar goed gedaan, en behoort ze in Griekenland zeker tot de modern denkende, geëmancipeerde vrouwen, een kolossaal verschil met de opvattingen van haar moeder, die bovendien geheel in de Heere is en Stella absoluut niet. Ik begrijp dat haar vader ook weinig van het geloof moet hebben.

We vullen elkaar goed aan: zij vrij stil, ik soms praatziek, zij gematigd met alcohol, ik een stevige drinker, zij degelijk in huishouding en kleding, ik meer een flodder. Wat we delen, bijvoorbeeld, is de belangstelling voor wetenschap, kunst en literatuur. Zij heeft als bijvak op de universiteit kunstgeschiedenis gedaan, zoals ik bij mijn MO. Heerlijk om 's morgens naast elkaar wakker te worden en dan nog even te proeven van de lusten des vleezes. Ze heeft het alleen een beetje moeilijk met de kou. Ook in huis. De kachels moeten hoger dan normaal. Als we trouwen en ze komt hier wonen, moet er centrale verwarming komen en kunnen we niet met het nogal primitieve douchehok volstaan. Dan maken we van de kleine voorkamer, nu de doka, een badkamer.

Foto: Archief Kees Klok

Verder van huis is vanaf nu te reserven via verkoop@liverse.nl

Verder van huis (5)

Op zondag 12 maart 2023 om 16.00u wordt deel VIII van mijn serie literaire dagboeken gepresenteerd in Visser's Poffertjes, Groenmarkt 9 in Dordrecht. De titel van het boek luidt 'Verder van huis. Literair dagboek 1987-1988'. Het wordt gepubliceerd door Uitgeverij Liverse. Voor het zover is, zullen er, uiteraard onregelmatig, want je moet de spanning erin houden, enkele korte voorpublicaties op dit weblog verschijnen.

Woensdag, 29 juli 1987:

Minneapolis

Zojuist weer een voortreffelijk college geschiedenis over Jefferson Davis door Ray Arsenault. Misschien neem ik wel een Amerikaans onderwerp voor mijn toekomstige doctoraalscriptie. Dit was in elk geval een inspirerend verhaal. Ray is ook een uitstekende verteller.

Zaterdag, 1 augustus 1987:

Minneapolis

De dag uitgezweten aan de oever van Lake Calhoun, met Adelaïde, Stella, Ute en Klara. Het was eigenlijk te warm en het stikte helaas van de steekvliegen. Omstreeks drie uur gered door een regenbui. De vochtigheidsgraad van de warmte is uitputtend. In Suriname was het ook zo vochtig, maar omdat je daar niet voortdurend in ruimtes met airconditioning zat, raakte je eraan gewend en was het daardoor beter te verdragen.

Zondag, 2 augustus 1987:

Minneapolis

Je leest soms merkwaardige dingen. Over verplichte drugtests voor werknemers bij sommige bedrijven, bijvoorbeeld. Met daarbij een telefoonnummer om mensen anoniem te verklikken. Of een artikel onder de kop 'Criminaliteit', over een man die 'heupwiegend' een bibliotheek binnenkwam en 'lachte' toen er mensen naar hem keken. Je mag kennelijk wel met een pistool op zak lopen, maar als man niet heupwiegend een bibliotheek ingaan. En dan zijn er ook nog staten waar ze kinderen ter dood veroordelen. Dat ze in sommige staten überhaupt de doodstraf nog hebben is al weerzinwekkend, maar kinderen! Ik kom tot nu toe alleen maar vriendelijke en gastvrije mensen tegen, maar toch zou ik van z'n leven niet in de VS willen wonen.

Foto: Kees Klok

Verder van huis is vanaf nu te reserven via verkoop@liverse.nl

Verder van huis (4)

Op zondag 12 maart 2023 om 16.00u wordt deel VIII van mijn serie literaire dagboeken gepresenteerd in Visser's Poffertjes, Groenmarkt 9 in Dordrecht. De titel van het boek luidt 'Verder van huis. Literair dagboek 1987-1988'. Het wordt gepubliceerd door Uitgeverij Liverse. Voor het zover is, zullen er, uiteraard onregelmatig, want je moet de spanning erin houden, enkele korte voorpublicaties op dit weblog verschijnen.

Zondag, 28 juni 1987:

New York

Weinig tijd om rustig te schrijven, daarom maar even kort: naar het World Trade Centre gelopen en daar met een razendsnelle lift, zodat je maag bijna in je keel schiet, naar de hoogste verdieping gegaan. Op het dak van een van de torens gestaan, vanwaar een ongelooflijk gezicht op New York. Heel bijzonder helicopters onder je door te zien vliegen en het Vrijheidsbeeld als een soort dwerg in de diepte te zien. Voelde me alles behalve op mijn gemak, ondanks de degelijke afscherming, waardoor je wel heel acrobatisch aangelegd moet zijn om van het ding af te springen. Ik ben echter geen hoogtemens en was blij weer beneden te zijn. Geluncht in een of andere bar in de buurt van het WTC. Junkfood, brrr. Vanavond gegeten in het Thaise restaurant bij ons aan de overkant. Het eten smaakte goed, maar was allesbehalve pittig. Amerikanen kunnen misschien slecht tegen heet gekruid eten. Als bijzonderheid stond op de kaart vermeld dat Edgar Allan Poe in 1845 enige tijd in het pand heeft gewoond.

Maandag, 29 juni 1987:

New York

(22.35u) Met het reisgezelschap tot nu toe geen problemen. We zijn aardig op elkaar ingespeeld, ondanks de verschillende nesten waaruit we komen. Belangrijk is dat iedereen van goede wil is. Denk dat de brieven aan Lupius de belangrijkste notities over N.Y. gaan bevatten, want er is zoveel te doen dat ik weinig tijd voor aantekeningen heb. Jezus wat ben ik weer moe. Vandaag weer einden gewandeld, nu onder meer de Brooklynbrug over.

Foto: Archief Kees Klok

Verder van huis is vanaf nu te reserven via verkoop@liverse.nl

Verder van huis (3)

Op zondag 12 maart 2023 om 16.00u wordt deel VIII van mijn serie literaire dagboeken gepresenteerd in Visser's Poffertjes, Groenmarkt 9 in Dordrecht. De titel van het boek luidt 'Verder van huis. Literair dagboek 1987-1988'. Het wordt gepubliceerd door Uitgeverij Liverse. Voor het zover is, zullen er, uiteraard onregelmatig, want je moet de spanning erin houden, enkele korte voorpublicaties op dit weblog verschijnen.

Donderdag, 4 juni 1987:

Genoten van de dagboeknotities van Gerrit Komrij in Een en ander. Zó had ik over Portugal willen schrijven, maar ik bleef steeds weer steken bij mooie meisjes en andere oppervlakkigheden. Ik zou volgend jaar wel een hele zomervakantie in Portugal willen doorbrengen, ook om de taal beter te leren. De grammatica valt mee, de uitspraak is behoorlijk moeilijk.

Gisteren met Thijs en Peter Kuiters gegeten in De Vrijheid. Peter vertelde over de nieuwe muziekprojecten van Bobby Kinghe. Ze kampen met het traditionele euvel: er komt nauwelijks publiek uit Dordrecht zelf. Het is dat ze een aardige subsidie hebben en dat er wat mensen uit Amsterdam en Rotterdam op afkomen, maar als je het alleen voor de Dordtenaren moet doen, kun je net zo goed niets organiseren. Hoe vaak hebben wij ons vroeger ook voor niets uitgesloofd. We hadden er lol in, hoewel het eigenlijk zonde van de moeite was.

Ik ben gisteren het eindexamenfeest in Fame helemaal vergeten. Aan de ene kant jammer, aan de andere maar goed ook, want feesten midden in de week is voor wie moet werken niets gedaan.

Zaterdag, 6 juni 1987:

Marion jarig. Heb haar een kaart gestuurd al heb ik geen idee of ze dat waardeert. Tien jaar geleden kregen we een verhouding, ook op haar verjaardag. Nu zijn we bijna weer vreemden voor elkaar.

Naar de opening van Ton van Dalens expositie in de Rotterdamse artotheek geweest. Een groepstentoonstelling waaraan ook Frans van Lent, Ed Boogert en Arthur van der Hoek deelnemen. Was onder de indruk van Ton zijn beelden, of moet ik objecten zeggen? Ik sta nogal kritisch tegenover abstract werk, maar dit is fascinerend van vorm. Frans van Lent toonde mooie foto's, Arthurs werk is knap gemaakt, maar zei me niet veel en dat van Boogert vond ik pure rommel.

Er waren uiteraard veel aanwezigen uit Dordrecht, waaronder Bas Damme, Gerard Bouma en de ouders van Ton. Ik zag een tengere, jonge vrouw met rood geverfd haar, die nogal opviel. Een wat vermoeide blik, prachtig gevormde mond, elegant gekleed, maar eer ik haar goed en wel had opgemerkt was ze alweer verdwenen. 

Foto: Kees Klok

Verder van huis is vanaf nu te reserven via verkoop@liverse.nl