Dordrecht aan de Linge

Lieve Stella,

Vandaag ben ik door mevrouw de cardiologe weer voor een heel jaar goedgekeurd. Ja, ik weet ook wel dat ze garantie geven tot de voordeur, maar het klinkt toch bemoedigender dan 'meneer, ik geef u nog zes maanden.' Dat kreeg ik te horen van de orthopedisch chirurg. Hij bedoelde ermee dat die achillespees nog wel een maandje of zes zal zeuren voor hij geheel genezen is, als dat ooit nog gebeurt. Dat zei hij niet, dat denk ik er bij. Hoe dan ook, ik ben weer in montere stemming het ziekenhuis uitgewandeld. Nu is het wachten op de domper op de vreugde. Noemen de Chinezen dat niet Yin en Yang? Ik weet het niet precies, ik ben niet zo'n spiritueel type, dat weet je. Voor je er erg in hebt zweef je op je eigen vloerkleed naar een of ander streng veganistisch kampement, waar ze de boter, kaas, eieren en rookwaren van je afpakken.

Ik had je al eerder willen schrijven, maar afgelopen zaterdag was het plotsklaps mooi weer en ben ik het nodige snoeiwerk in de tuin gaan doen. Daarna moest ik naar een opening van moderne kunst in Pictura, over 'leven, dood en wederopstanding in de natuur,' waar ik ondermeer mooie aquarellen van Ad Kooimans zag, wanden vol heel kleine beeldjes van Barbara Witteveen, die ik niet goed in het thema kon plaatsen, maar die mij veel kijkplezier gaven en een tapijt van Lizan Freijssens dat ik knap gemaakt vond, maar dat mij op griezelige wijze deed denken aan het Eiland van Dordrecht over tweehonderd jaar, als de hele kolerezooi is ondergelopen en ons slechts schorren en kreken resten. Ik zal daar naar alle waarschijnlijkheid niet bij zijn, gelukkig, maar onwillekeurig denk je aan de komende generaties, die er weinig of niets tegen zullen kunnen ondernemen zolang de idiote groei van de wereldbevolking maar doorgaat.

Zondag heb ik een uitstapje gemaakt naar Amstelveen en Amsterdam. In Amstelveen was een concert, bij Mokum Folk, de club die in Amsterdam en omstreken de volksmuziek levend houdt, van het Serenade Ensemble, studenten van Codarts (ik meen dat dat vroeger het Rotterdamse conservatorium was), die Griekse, Turkse, Arabische en Armeense muziek ten gehore brachten. Levantijnse muziek noem ik het maar. Ik vond het zeer geslaagd, al heb ik een tijdje getwijfeld of ik zou gaan. Een trein, een metro en een stuk lopen door onbekende streken, daar ben ik niet zo van. Sinds ik mijn kompas kwijt ben, loop ik steevast de verkeerde kant op, maar zondag viel het mee. De trein was vrijwel op tijd, wat steeds met nadruk door de conducteur werd omgeroepen, alsof hij er zelf ook verbaasd over was, de metro bracht me keurig aan een halte in de wildernis en sinds ik kort geleden heb ontdekt dat er in mijn telefoon een juffrouw zit die aanwijzingen geeft, viel de wandeling ook mee. Ik moest door een park, alleen, zonder hond om uit te laten, maar ik ben gelukkig niet opgepakt als verdachte, vieze, oude man.

Na afloop ben ik met onze vrienden Herbert en Elly (die in de organisatie zitten, volgens mij hebben ze elkaar daar ook leren kennen, maar dit terzijde) meegereden naar Slotervaart, je weet wel, die wildwestwijk waar de kogels je soms om de oren vliegen, om te eten bij Perla di Roma, een sfeervolle Italiaan, met een goede kwaliteit-prijsverhouding en een zeer goede hand van wijn schenken. Niet die oer-Hollandse kutsmoes van we doen de glazen maar halfvol omdat ze zo groot zijn, nee, gewoon tot het randje, kein geloel.  

Van Perla di Roma loop je in vijf minuten naar station Lelylaan, waar ik dacht de sprinter naar Schiphol te nemen om daar over te stappen op de intercity naar Vlissingen, die Dordt aandoet. Misgerekend. Het ding reed niet. Het kan ook zelden vlekkeloos in het openbaar vervoer, maar voor ik luidkeels kon gaan mopperen stopte er een trein naar Amsterdam CS, waar ik in ben gesprongen, waarna ik even een sprintje moest trekken, lullig voor Achilles, maar het moest, om diezelfde trein naar Vlissingen te halen. Was ik toch nog redelijk op tijd thuis, zij het met een protesterende poot. 'Je staat ervoor en je moet erdoor,' aldus Gerard Reve, een groot schrijver en nooit te beroerd iemand moed in te spreken.

Toen wij op de heenreis over de Zwijndrechtse brug reden, vroeg de mannelijke helft van een stel zich af welke rivier we passeerden. 'Ik weet het niet, ' zei de vrouwelijke helft, tegen de zeventig, dus nog degelijk lager onderwijs gehad, 'ik denk de Linge.' Daar werd ik een beetje droevig van, die mensen reisden wel eersteklas, net als ik.

Gisteren was het nog steeds lente-achtig weer, een verademing na al die grauwe weken, dus toen heb ik in plaats van je te schrijven de rest van het snoeiwerk afgemaakt. De tuin is, om zo te zeggen, winterklaar. Net voordat de lente echt begint, en planten en bomen gaan uitlopen. Vooral het snoeien van de klimroos, met al die vreselijke doornen, was een bezoeking, maar het is volbracht en ik heb geen geld om ieder jaar een hovenier te laten komen. Vroeger kwam Kees Zijderveld nog weleens helpen, die was voor hij conciërge werd hovenier, maar sinds zijn ene zoon in California bosbranden bestrijdt en zijn andere in China de Engelse taal en letteren verkondigt, is hij zelden meer in Dordt. Ik weet niet of ik zo blij ben met die globalisering.

Donderdag was ik eerst met Thijs en Han naar het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, naar een tentoonstelling over de goden van Egypte. Machtig interessant, maar veel te uitgebreid om alles in een keer te kunnen zien. Ik heb een keuze gemaakt uit de mooiste artefacten en daar deed ik nog twee uur over. Terug in Dordt naar de Liverse-vergadering in Visser gegaan en 's avonds naar de uitzending van Via Cultura (van de regionale zenders van Papendrecht, Zwijndrecht en Dordrecht) vanuit restaurant Post, omdat daar mijn oud-collega Rein Top speelde als lid van de cabaretgroep Peter de Liefde. Het was 14 februari, dus je begrijpt, dan vraag je De Liefde. Het zijn een beetje mijn buren, want ze repeteren iedere week in het theatertje aan de overkant. Rein zat ook in het panel, om over het cabaret en over de liefde te praten. 
Ik mocht even aan het woord, om uit te leggen hoe het allemaal was begonnen, weet je nog, met het cabaret Jong en Aanstormend Talent (JAT) van Rein, Henk Nieboer en mij. Nadat we een paar keer hadden opgetreden, vond jij dat ik beter kon stoppen, om me uitsluitend met schrijven bezig te houden. Ik denk dat je gelijk had. Ik kon aardig acteren, maar zingen ho maar en ik had in geen veertig jaar gitaar gespeeld, dus je begrijpt. Rein en Henk zijn toen, onder regie van Maarten Doomen nog een tijdje doorgegaan, hebben zelfs een geslaagde CD uitgebracht, ik draai hem nog weleens, en tenslotte heeft zich uit dat alles De Liefde ontwikkeld. Henk is er ook allang mee gestopt, maar Rein is nog volop in de running en ik moet zeggen, hun nummers bevielen mij uitstekend. Die waren ook het enige wat ik van de uitzending kon horen, want het is weliswaar altijd heel gezellig in Post, maar de zaak is totaal ongeschikt om een radiouitzending te maken, omdat het vol zit met mensen die niet komen voor die uitzending, maar om gezellig een hapje te eten en met elkaar te kletsen en omdat de ruimte nogal groot is en de akoestiek niet briljant, zit je in een storm van achtergrondlawaai. Zaterdagmorgen heb ik de boel op Drechtstad FM ('s morgens tussen acht en tien) teruggeluisterd. Het was alsof er uit een zwembad werd uitgezonden.

Ik had het net over dat stel en de Linge, maar dat is nog niks vergeleken bij het groeiend aantal idioten dat gelooft dat de aarde plat is. Al in de vijfde eeuw voor Christus hebben jouw voorvaderen bewezen dat het ding rond is, als dat niet zo zou zijn hadden we vijfentwintig eeuwen de tijd gehad om de rand van de aarde te vinden, wat niet is gebeurd, en nu staat er een ploegje geestelijke bonobo's op, dat roept dat de leer van de ronde aarde een complot van de Nasa is. Tja, als je het maar geraffineerd brengt, kun je sommige mensen alles laten geloven. Dat iemand over water loopt of na drie dagen vrolijk fluitend uit zijn graf komt, toe maar. Bij onze fijne bondgenoot en boezemvriend Saoedi-Arabië onthoofden ze nog weleens iemand vanwege hekserij, zo gaat dat in een modern land dat de Verlichting heeft overgeslagen, dus dat er ergens een Australopithecus rondloopt die in een platte aarde gelooft, hoeft niet te verbazen. Wat mij hogelijk verbaast, is dat er in de media veel ophef over wordt gemaakt. Iemands krankzinnigheid wordt tot wereldnieuws gebombardeerd. Daar begrijp ik eigenlijk niets van. Het zal wel aan mij liggen. 

Ondertussen houd ik mij bezig met de geschiedenis van de Levant, het boeiende boek van Philip Mansel, dezelfde die het prachtige Constantinople, City of the World's Desire schreef. De Levant, met kosmopolitische steden als Alexandrië, Smyrna, Beiroet en Thessaloniki, die hun kosmopolitisme stuk voor stuk verloren zagen gaan door desastreuze invloeden als nationalisme, religieus fanatisme en domheid. De domheid van massa's die zich voor ideologische of godsdienstige karretjes laten spannen. Het is een geschiedenis waar ik immens treurig van word, vooral in een tijd waarin antisemitisme, religieus fanatisme, nationalisme en fascisme opnieuw om zich heen grijpen. Kijk maar naar die beweging van de 'gele hesjes,' binnen de kortste keren gekaapt door het droesem uit de riolen van de maatschappij. 

Zo is het wel weer genoeg, dunkt me. Ik zou deze brief graag romantisch eindigen, met een zonsondergang boven de vredig voortkabbelende Merwede. De hemel is onbewolkt, heel even, maar onder de horizon pakken grauwe wolken zich alweer samen. Dat we dat niet kunnen zien, komt omdat de aarde rond is. Nu jij weer. Die zonsondergang houd je tegoed.

In gedachten, altijd,

Kees

Dordrecht, 19 februari 2019

Foto: auteur