In memoriam Frans van Hasselt

Eerlijk gezegd ben ik geen groot liefhebber van Athene. Niet dat ik mij wil mengen in de rivaliteit tussen Athene en Thessaloniki, vergelijkbaar met die tussen Amsterdam en Rotterdam, maar als het er op aankomt wint Thessaloniki het op alle punten. Leefbaarheid, klimaat, vriendelijkheid van de bevolking, noem maar op. Een van mijn vrienden die het wat dat betreft niet met mij eens was, was Frans van Hasselt, die meer dan vijftig jaar in Athene woonde, waar hij werkzaam was als correspondent van het NRC-Handelsblad. Frans was een verstokte Athener, die met liefde over de stad schreef, hoewel altijd ook met een kritisch oog. Hij was tenslotte journalist in hart en nieren en in de goede zin van het woord: kritisch, betrokken, degelijk geïnformeerd en iemand die zich niet liet meeslepen door de waan van de dag. Een journalist waar menig vakbroeder een voorbeeld aan kan nemen. Hij genoot de eer als eerste buitenlandse journalist in 1967 door het Griekse kolonelsbewind te worden uitgewezen. De jaren dat Papadopoulos en zijn mede-fascisten Griekenland terroriseerden bracht hij in Istanbul door. In 1974 maakte hij in het Ledra Palace hotel de Turkse invasie van Cyprus mee. Hij kon daar boeiend over vertellen.

In de nacht van donderdag op vrijdag is Frans in zijn Atheense appartement in zijn slaap overleden, 83 jaar oud, maar met beide benen nog volop in het leven. Wanneer er aanleiding toe was schreef hij nog steeds voor de krant en werkte hij voor de radio. Pensioen was voor Frans, die zich dagelijks vol ijver op de hoogte stelde van het turbulente leven in Griekenland, een zeer relatief begrip. Voor mij was hij, behalve goede vriend, een vraagbaak als het om Griekse zaken ging. Een groot liefhebber ook van Griekse muziek, een expert op het terrein van de rebetica, waarover hij het boek Verslaafd aan Griekse muziek schreef. Ook beschreef hij het leven in Griekenland in De toekomst komt van achter. Frans was de belangrijkste aanleiding voor mij om nu en dan de trein te nemen van Thessaloniki naar Athene. Dan troffen wij elkaar 's avonds bij restaurant Zorba in de Plaka, waar we onder het genot van wijn en Griekse muziek urenlang met elkaar spraken. Frans was, ondanks zijn hoge leeftijd, een sprankelende, levenslustige, inspirerende man, die volop meedacht toen ik werkte aan mijn geschiedenis van Cyprus, een boek dat hij waardeerde, maar waarop hij ook de nodige kritiek had. Zoals hij gewoon was uitte hij dat stijlvol en met veel egards, maar zijn oordeel was er niet minder streng door.

In oktober zag ik Frans voor het laatst in Athene. Het waren mooie, inspirerende nazomeravonden. Frans ontvouwde zijn plannen voor een nieuw boek en vertelde anekdotes uit zijn lange leven, sinds 1959, in Griekenland, terwijl wij ons te goed deden aan de voortreffelijke huiswijn van Zorba. 'Kom gauw weer,' zei hij toen wij de laatste avond afscheid namen. Frans had een vaste column in het tijdschrift Lychnari dat zich bezighoudt met het Griekenland van nu. In het eerste nummer van 2011 schreef hij over de invloed van de Turkse taal op het Grieks, een buitengewoon interessant stuk. Het zal eenzaam zijn wanneer ik in de toekomst in Athene, zonder Frans, met al zijn levenslust, bij Zorba uit eten ga.