Mooi, maar met een rafelrandje

Goede vriendin Lé had kaartjes weten te bemachtigen voor de afsluiting van de viering van vierhonderd jaar Johan de Witt. Dat gebeurde met twee voorstellingen in de Augustijnenkerk, de kerk waar mijn ouders in 1947 zijn getrouwd, maar dit terzijde.

De eerste was een theatervoorstelling door Muziektheater Hollands Diep, getiteld Noodklok. Die begon veelbelovend, maar werd ontsierd doordat Johan de Witt aan het einde op nogal arrogante toon op het matje werd geroepen wegens het koloniaal verleden. De dag ervoor, op het boeiende, wetenschappelijk symposium over Johan de Witt, hadden wij juist vernomen dat de bemoeienis van de raadpensionaris met het koloniaal verleden vooral indirect was en niet zoveel voorstelde. In tegenstelling tot zijn vader was hij noch bewindvoerder van de WIC (en evenmin van de VOC) en was hij ook geen aandeelhouder, maar ja, de erfzonde moest er weer eens met de haren worden bijgesleept.

Meer genoten heb ik van de tweede voorstelling, het Requiem in memoriam Johan de Witt, geschreven door Roel van Oosten en uitgevoerd door Merwe's Oratorium Vereniging onder leiding van Gilles Michels, met als soliste mezzosopraan Esther Kuiper, op vleugel Caecilia Boschman, op orgel Bert Mooiman en als slagwerker Konstantyn Napolov. Een prachtige voorstelling die bewondering afdwong ondanks de akoestiek van de Augustijnenkerk, die op zijn zachtst gezegd niet geweldig is. Dit soort concerten hoort naar mijn mening beter thuis in de Remonstrantse kerk, die bekend staat om zijn geweldige akoestiek, maar die er natuurlijk in de tijd van Johan de Witt nog niet was, al staat hij wel aan de Cornelis de Wittstraat.

Kortom, een mooie afsluiting met een rafelrandje dat er wat mij betreft even afgeschaafd had moeten worden.

Foto: auteur

 

Goed bedoeld, maar....

Er is al wekenlang een forse vloot van kleine schepen (die herinneringen oproept aan de bootjes waarmee in 1940 het Britse leger vanuit de omgeving van Duinkerken werd geëvacueerd) in de Middellandse Zee onderweg naar Gaza. Doel is de Israëlische blokkade van Gaza te doorbreken en hulpgoederen naar de Palestijnen te brengen. Reeds tweemaal is een dergelijke poging, zij het op kleinere schaal, mislukt en het is naïef om te geloven dat het dit keer wel zal lukken aan het zogenaamde Global Sumud Flotilla.

Al toen de eerste schepen, vertrokken uit Barcelona, zich in Tunis verzamelden, was er sprake van een enkele explosie, die werd toegeschreven aan een drone-aanval. Wie daar achter zat hoeven we ons niet af te vragen. Het bewind van Netanyahu heeft al vele malen aangetoond dat het zich niets aantrekt van het internationaal recht. Naast de almaar voortgaande genocide die het in Gaza pleegt en de honderden schendingen van het internationaal recht op de Westoever van de Jordaan, entert het schepen in internationale wateren, bombardeert het bevriende landen als Qatar, vermoordt het waar ook ter wereld, als het zo uitkomt, leiders van onwelgevallige, terroristische organisaties, vermoordt het tientallen journalisten en schoffeert het iedereen die kritiek op dat handelen heeft met de belediging antisemitisch te zijn.

Het zou mij niets verbazen dat, als Netanyahu lucht zou krijgen van een Hamaskopstuk dat vakantie viert in een Amsterdams hotel, hij dat dan laat opblazen. In Nederland een eitje, want er is altijd wel een net de luiers ontgroeide puber te vinden die dat klusje voor een aardig zakcentje voor je wil klaren.

Het zou mij evenmin verbazen als er in Tel Aviv plannen klaarliggen voor het geval Netanyahu ooit in een Haagse cel belandt vanwege het Internationaal Strafhof, om hem met Israëlische commando's daar weer uit te halen. Ik herinner mij nog de spectaculaire operatie 'Ark van Noach' waarin de Israëlisch vijf kanonneerboten, die door de Fransen aan de ketting waren gelegd, met Kerst 1969 succesvol roofden uit de haven van Cherbourg.

Over het Global Sumud Flotilla hoor ik relatief weinig in de Nederlandse media. Ligt misschien aan mij, maar ik luister toch bijna de hele dag naar Radio1 en daar ben ik nog niets wijzer van geworden. Wel vernam ik vanmorgen via de in Athene wonende journalist Bruno Tersago dat schepen van het flottielje op vijftig kilometer ten zuiden van Kreta door drones zouden zijn aangevallen. Dat is in de Griekse economische zone. Je mag hopen dat de Griekse marine en luchtmacht, altijd als de kippen erbij als de Turken hun luchtruim schenden, daadkrachtig optreden om het flottielje te beschermen. Ik vrees dat die hoop even naïef is als het idee dat de onmenselijke belegering van Gaza op deze manier kan worden doorbroken.

En toch bruist ze

Thessaloniki is een stad waarin voortdurend gebouwd en verbouwd wordt. In de afgelopen achtendertig jaar dat ik hier deels woon, eerst in Ano Toumba, nu in Ano Polis, heb ik zelden een week meegemaakt dat niet ergens iemand - vaak op uiterst irritante manier - met een drilboor in de weer was, met een machine om tegels te snijden of gewoon met een krachtige hamerslag. Het is vaak noodzakelijk, zeker in een stad die stamt uit 315 v. Chr. en die vanaf het einde van de Eerste Wereldoorlog door allerlei oorzaken een gigantische groei heeft meegemaakt, maar toch.... al dat geklop en geboor wordt weleens vermoeiend.

Waar je hier ook voortdurend door wordt opgeschrikt zijn roekeloze adspirant zelfmoordenaars op motoren en scooters die als dwazen door het toch al chaotische verkeer slalommen om de vele, in de laatste jaren met honderden toegenomen maaltijdbezorgers niet te noemen. Een vrij recent verschijnsel zijn de elektrische steps die zich in het verkeer voegen en ook het aantal fietsers neemt toe, evenals de populariteit van de mobiele telefoon tijdens het deelnemen aan het verkeer.

Toch is Thessaloniki een aangename stad om te verblijven. De zelfde automobilist die je al toeterend en gebarend van de weg probeert te rijden blijkt als ober, winkelier, of gewoon huisvader aan wie je de weg vraagt niet zelden een beminnelijke en behulpzame man. Een verschil met Athene, waar het chagrijn aanzienlijk groter is dan in Thessaloniki. Het helpt natuurlijk dat ik de taal spreek, maar ook bezoekers die dat niet doen kunnen meestal rekenen op een vriendelijk woord.

Ondanks de al jaren durende economische malaise bruist de benedenstad en hoewel veel midden- en kleinbedrijf tijdens de covidramp of al daarvoor is gesneuveld, duiken steeds weer ondernemende Grieken op die een nieuw café, restaurant of wie weet wat voor winkel openen. In de Isavron, tegenover het pand waar vroeger Loxias (boekwinkel en prachtig kafeneion) was gevestigd, een zaak waar ik veel troost vond na het overlijden van Stella, is nu weer een zaak in tweedehands boeken gevestigd. In de Kastritsiou drijven Rita en Sofia, die vroeger in Loxias werkten, het kleine, maar karakteristieke kafeneion Odysseas, met zijn bijzondere en voortreffelijke keuken. Ik heb er deze week weer eens met veel genoegen gegeten.

Wat ook helpt is dat Thessaloniki een studentenstad is met onder meer de Aristoteles Universiteit, de grootste van het land. Dat houdt het bruisende er eveneens in. We zijn aan het begin van het academisch jaar en dat merk je door al die jongelui die zich in de stad verzamelen. Ik sjok daar als pensionado op licht gevorderde leeftijd tussendoor met al mijn herinneringen, vooral aan de tijd met Stella hier. Zij met wie weet wat voor toekomstverwachtingen. Ik hoop vooral dat die uitkomen, wat in deze verziekte wereld met een oorlog in Oekraïne, een genocide in Palestina, de ellende in Soedan en een halfzachte narcist aan het hoofd van het (nog heel even) machtigste land van de wereld geen vanzelfsprekendheid meer is.

Foto: auteur

Badjak Boys

Vanmorgen om half tien werd de koffer gebracht. Zoals afgesproken omgelabeld, maar afgelopen zondag heeft iemand op Schiphol hem over het hoofd gezien, denk ik. Gistermorgen kreeg ik een e-mail van de klantenservice van Aegean Airways, of ik een gedetailleerde omschrijving van de koffer kon geven, liefst met een foto. Die had ik niet, maar ik vond op het internet een koffer die er op leek qua kleur, formaat en merk. Het verschil met de mijne is dat hij op iedere brede zijde een forse sticker heeft met 'Badjak Boys' erop, een Dordtse band waarvan ik de leden uit mijn stamkroeg ken.

Dat en foto's van de boardingkaarten die ik meestuurde, heeft het zoekteam denk ik op het goede spoor gezet en zo kwam men ergens in een Amsterdamse bagagekelder terecht. Ik was toevallig net bij de boekhoudster op bezoek toen ik door iemand van het vliegveld werd gebeld. In goede stemming begon ik daarna aan het eerste ritje van mijn leven in de nieuwe metro. Normaal gebruik ik die niet, want waar ik zit en waar de meeste vrienden en familieleden wonen is het lijntje van een paar luttele kilometers ver uit de buurt. Nu kwam het uit, zodat ik voor zestig cent van Dimokratias naar Agias Sofias reed.

Dat de koffer terecht is scheelt veel gedoe bij terugkomst en ik heb de boeken terug die ik als cadeau voor Griekse vrienden had ingepakt. Daar hebben de Badjak Boys een flink aandeel in gehad. Ze hebben een borrel verdiend.

Foto: auteur

Desondanks goed geluimd!

 

    Kafeneio op de Kapani

Ja, het is heel vervelend dat mijn koffer nog steeds ergens door Europa zweeft, maar er zit ook een positieve kant aan. Zo heb ik de afgelopen dagen gemerkt dat je met veel minder spullen toe kan dan je voor zo'n reisje meeneemt, zeker als je naar een beschaafd land als Griekenland gaat, waar je alles kunt kopen dat je nodig hebt. Al is de supermarkt om de hoek duidelijk duurder dan de mijne in Dordrecht. De eigenaren zijn even vriendelijk als Martin en zijn vrouw van de Blekersdijk, dat wel.

In de supermarkt kocht ik wat nodig is voor de persoonlijke verzorging en de inwendige mens, voor zover niet aanwezig in mijn pied-à-terre. Een tandenborstel, bijvoorbeeld, met aanklevende pasta, krabbers om me te scheren, anti-muggenolie en een pak koffie en filters. Zaken die ook in de koffer zitten. Op de centrale markt, de Kapani, waar je zo'n beetje de duivel en zijn ouwe moer kunt kopen, vond ik snel vervangende kleding en zelfs een nagelknipper. En wat moet ik eigenlijk met een zaklantaren als mijn telefoon ook licht geeft? Alleen de oorspray in mijn toilettas, die nog stamt uit de jaren zeventig, heb ik niet gevonden. Het EHBO-setje dat ik standaard meeneem heb ik niet echt nodig met vier apotheken binnen vijf minuten lopen en een huisarts aan de overkant. Ik pak ook altijd een schoenlepel in, maar met een gewone lepel kom je even gemakkelijk in je schoenen, zelfs als het leer zo stug is als dat van de mijne.

Kortom, het is jammer van die koffer en Aegean Air kan maar beter zorgen dat hij terechtkomt, anders volgt er een gepeperde rekening, maar ik laat mijn humeur er niet door bederven. Ik geniet van de Griekse zon, al loop en zit ik per definitie in de schaduw. Het zijn vooral naïeve toeristen die graag bakken in de zon, die de boel hier nog tot ruim dertig graden opwarmt, wat heerlijke avonden oplevert.

Gisteravond was ik, zoals meestal, bij Konaki, waar we de halve finale van het EK basketbal volgden op televisie. Griekenland versus Turkije. De Grieken, die fout op fout stapelden, werden afgedroogd. Rare sport trouwens, dat basketbal. Alleen geschikt voor lange mannen en iedere minuut een doelpunt. Dat is me allemaal veel te snel, maar de Grieken zijn er dol op, meer nog dan dat ze van voetbal houden. Terwijl m'n Griekse vrienden hun teleurstelling omzetten in een glaasje tsipouro, volgden we nog de eindfase van de turbulente wedstrijd FC Den Bosch - FC Dordrecht, waar Dordt op de allerlaatste nipper de gelijkmaker binnensleepte. Daarna was het bedtijd, het is hier tenslotte een uurtje later dan in de Tempel der Beschaving. Ik heb, koffer of niet, vannacht prima geslapen.

Foto: auteur

Sufkoppen

Zondag had ik een vlucht met zeer veel vertraging. Ik zou oorspronkelijk via Frankfurt naar Thessaloniki vliegen, maar die vlucht werd geschrapt, zodat ik via München moest. Mijn koffer zou worden 'omgelabeld' en meekomen. Nou niet dus. Het ding staat misschien nog in Amsterdam, of zweeft ergens boven Duitsland. Ik heb aangifte van vermissing gedaan en 'ze' zijn op zoek. Geen idee hoe dat in zijn werk gaat, maar 'ze' hebben nog geen succes, vrees ik.

Ondertussen heb ik op de Kapani, de onvolprezen centrale markt hier, het nodige aan ondergoed, sokken, hemden, een journalistenvest en een overhemd gekocht. Daarmee houd ik het voorlopig wel vol. Gewoon een kwestie van even een handwasje na de verschoning. Bij de supermarkt in de buurt hebben ze alles wat nodig is voor de persoonlijke verzorging en gelukkig zat alles wat echt belangrijk en onmisbaar is in de handbagage. Ik bewaar wel de bonnen, want uiteraard ga ik terug in Nederland een schadeclaim indienen.

Het weer is prachtig, de mensen doorgaans aardig, al gedragen ze zich in het verkeer nogal maniakaal en ik zit hoog, droog en comfortabel in het Tijdelijk Schrijfhuis in de schilderachtige Ano Polis. Je moet wel uitkijken dat je bij het lopen niet je poten breekt, want de trottoirs, voor zover voorhanden, zitten vol gaten en kuilen. Bij de nabije supermarkt verkopen ze ook tsipouro, ouzo, metaxa en whisky en na de dagelijkse avondmaaltijd in Konaki wordt nog langdurig nagepraat. Ik hoef daarna alleen de hoek maar om, dus op wat ongerief na door die koffer, dankzij die sufkoppen op Schiphol, heb ik eigenlijk weinig te klagen.

Foto: Anke & Lienke van Nugteren

Terugkijken

Ik heb het nog even nagekeken in de VPRO-gids, maar daar stond toch echt dat BBC1 op 1 september om 22.30u aflevering drie van King & Conqueror zou uitzenden, de nieuwe, met enige bravoure aangekondigde serie over Willem de Veroveraar. Dat bleek dus niet het geval. In plaats van terug te gaan naar het boek dat ik aan het lezen ben, Gaasbeekse vertellingen van Sarah de Grauwe, ging ik wat zappen en zo kwam ik eerst bij een 'talkshow' (alleen dat woord al ergert me mateloos, evenals dat domme 'hosten') onder leiding van Eva Jinek en daarna bij Lubach.

Het gelul bij Jinek, waar het stompzinnige, politieke geruzie in het inmiddels dubbel gevallen kolderkabinet en de Tweede Kamer nog eens dunnetjes over werd gedaan, liet ik al snel voor wat het was. Je zou in deze tijd weleens willen horen wat voor plannen de partijen hebben voor na de verkiezingen, maar niets van dit alles. Ook het woord Gaza, waarover het meest recente gebakkelei toch is ontstaan, heb ik niet horen vallen, maar dat kan ik door mijn snelle vlucht naar Lubach hebben gemist.

Van Lubach heb ik ook maar een fragment gezien. Sinds hij weg is bij de publieke omroep, heb ik de indruk dat zijn programma nogal riekt naar verschaald bier en rode wijn die al te lang in een open fles heeft gestaan, maar dat is natuurlijk mijn vooroordeel jegens commerciële zenders.

Eerder op avond miste ik de documentaire Het geweten van Israël van Nadia Boussaid over Gaza, maar die heb ik vanmorgen teruggekeken. Hij heeft mij diep geraakt. De volkerenmoord die Israël onder leiding van Netanyahu pleegt zou niemand onberoerd moeten laten, zeker niet Nederland, dat altijd pretendeerde voorop te lopen als het ging om internationaal recht en dat nu keihard door het ijs is gezakt. Diep respect heb ik voor de Israëliërs die weigeren in het leger te gaan om niet medeplichtig te worden aan genocide. Diepe walging voor de verantwoordelijken voor de moord op onschuldige burgers, journalisten, vrouwen, kinderen. Diepe walging voor de man die ik hoorde zeggen 'iedereen in Gaza is schuldig'.

Nu moet ik natuurlijk zeggen dat wat Hamas op 7 oktober deed ook verschrikkelijk is, anders gaat er altijd wel iemand roepen dat ik een antisemiet ben en een terroristische organisatie steun. Ja, wat er op 7 oktober 2023 is gebeurd is ook verschrikkelijk. Ik praat dat allerminst goed, maar misschien is het verstandig om eens terug te gaan in het verleden, na te gaan hoe de geschiedenis vanaf de stichting van Israël is verlopen, om te begrijpen waarom dit deel van het Midden-Oosten zoveel bloedig geweld kent en waarom er wellicht iets van waarheid zit in de stelling 'Hamas is een schepping van Israël'.

Het geweten van Israël is hier terug te zien.