Financiële piraterij

Naar het zich laat aanzien wordt Griekenland nu toch financiële hulp geboden om een volledige ineenstorting van de economie te voorkomen, zowel door het IMF als door de EU. De VVD en de Duitsers sputteren nog wat tegen, maar die zouden heel wat harder sputteren als Nederlandse en Duitse banken bij hun regeringen om steun komen aankloppen omdat ze voor miljarden de teil in zijn gegaan vanwege een ineenstorting van Griekenland. Ik ben geen econoom en zie al het gedoe enigszins bevreemd aan, maar een paar dingen zijn ook voor een leek wel duidelijk.

De vorige Griekse regering is heel dom geweest door het opvoeren van foutieve cijfers, maar de crisis is veel erger geworden door het gedrag van banken en andere financiële instellingen. Hoe noem je het doelbewust speculeren om zelf beter te worden van het in de afgrond duwen van een land? Oorlog is misschien net iets te zwaar, maar het is gedrag dat je verwacht van criminele organisaties. Het legt de zwartste kanten van het vrijemarktkapitalisme bloot. Ik zou niet willen terugvallen op de onheilsboodschap van Marx, maar enige stevige regulering en een keiharde aanpak van dergelijke instellingen zou zeer op zijn plaats zijn en meer effect hebben dan het verongelijkte Duits-Nederlandse vingertje tegen Athene.

Hoewel het voor mij persoonlijk veel gemak betekent, had Griekenland wellicht minder gretig moeten zijn om zich bij de euro aan te sluiten. Naar verluidt heeft dat de concurrentiepositie van het land nogal verzwakt. Griekenland voert veel te veel producten in die in het land zelf kunnen worden gemaakt en zelfs zouden kunnen worden uitgevoerd. Zuivelproducten bijvoorbeeld, maar als je in een Griekse supermarkt rondloopt, waar komt dan een flink deel van de zuivel vandaan? Uit Nederland, het land dat vooraan staat om schande te roepen over Athene's financiële reilen en zeilen. Ook Duitsland vaart wel bij de uitvoer naar Griekenland. Misschien moeten de Grieken ter versterking van hun economie, maar eens ophouden met Nederlandse en Duitse producten te kopen. Koopt Griekse waar, dan helpen wij elkaar!, zou de leus moeten zijn.

Natuurlijk is er in Griekenland veel wat veranderd moet worden om het schip drijvende te houden. Loonstijgingen zitten er voor langere tijd niet in en dat is pijnlijk in een land waar de salarissen relatief en feitelijk veel lager liggen dan in Nederland, maar waar de kosten van levensonderhoud de afgelopen jaren zo zijn gestegen dat ik in een Griekse supermarkt voor veel producten nu meer betaal dan in een Hollandse. Het wordt hard tijd om de belastingontduiking door de vrije beroepen aan te pakken en op dat pad heeft de regering Papandreou al enkele flinke stappen gezet, maar van belang is ook dat er een mentaliteitsverandering komt. Dat het niet meer als normaal wordt gezien dat men de dokter een envelopje met inhoud aanbiedt om van een goede behandeling verzekerd te zijn en dat die dokter het als onmaatschappelijk gaat ervaren om minder inkomen op te geven bij de fiscus dan de straatveger. De ambtenaren zijn hun 14e maand kwijt en er zal ook wel aan de 13e getornd worden, dat lijkt onvermijdelijk. Voor een behoorlijk betaalde hogere ambtenaar is zo'n offer minder erg dan voor al die laagbetaalde ambtenaren, met onder in de pikorde weer die straatveger. Dat doet pijn, veel pijn en het is begrijpelijk dat de vakbonden daarom te hoop lopen, hoe onverstandig dat op dit ogenblik ook is.

Gaat de wal het Griekse schip keren of kan stuurman Papandreou een scheepsramp met enige hulp van buiten voorkomen? En in hoeverre zal zijn bemanning meewerken om het schip in veilige wateren te loodsen? Ik heb nog wel vertrouwen in de Griekse regering en in haar vermogen de crisis te boven te komen. Maar alleen als de Grieken zich, ondanks alle pijn die het doet, massaal achter het regeringsbeleid scharen, zoals ze dat ook deden toen het land de geweldige Olympische Spelen van 2004 organiseerde. Europa kan daarbij helpen door de financiële piraterij, vooral uit de Angelsaksische wereld, waar men nooit te beroerd is voor enig perfide handelen, aan banden te leggen. Daar zouden behalve Griekenland ook Spanje, Italië, Portugal en niet te vergeten België, alsmede onze bloedeigen euro, weleens veel baat bij kunnen hebben.

Roman over de gebroeders De Witt

Een buitenlandse schrijfster die een lijvige historische roman publiceert over twee van de grootste figuren uit de Nederlandse geschiedenis. Dat is niet direct een dagelijkse gebeurtenis, niet in Nederland, maar ook niet in Griekenland, waar het boek deze maand verschijnt. Op de presentatie zal ondermeer het woord worden gevoerd door minister van defensie Evangelos Venizelos. Het gaat om de roman ΟΙ ΚΗΡΕΣ ΤΩΝ ΛΕΟΝΤΩΝ (vrij vertaald: De schikgodinnen van de leeuwen). Hij is geschreven door Konstantina Ritsou, inderdaad familie (een nichtje) van de Nobelprijswinnaar. Je zou verwachten dat er in Nederland, waar het genre historische roman bepaald niet impopulair is, veel belangstelling voor het boek zou bestaan, maar er is nog geen uitgever voor een vertaling gevonden. Dat is jammer. Het is een levendige, vlot geschreven roman, Ritsou verstaat haar metier, waarvan je mag verwachten dat menige Nederlandse lezer hem met plezier zou lezen. Daarvoor moet die lezer dan wel de kans krijgen, maar goed boek of niet, het gaat om 554 pagina's, vertalen is duur en in de Nederlandse uitgeverswereld is het aantal mensen dat modern Grieks kent uiterst gering. Een financieel risico lopen alleen omdat Kees Klok iets aanbeveelt, zonder zelf te kunnen oordelen, dat doet men, begrijpelijk, liever niet. Gelukkig komt er binnenkort ook een Engelse vertaling op de markt en wellicht leidt die er toe dat een Nederlandse uitgever zich aan de roman waagt. Mooi overigens van uitgeverij Parousia dat zij een dergelijke uitgave op de markt brengt, want wie is er in Griekenland in 's hemelsnaam in Hollandse geschiedenis geïnteresseerd? Misschien wel meer lezers dan we denken. Het zou jammer zijn als we tot de slotsom moeten komen dat die belangstelling in Griekenland groter is dan in Nederland zelf. Ik geloof daar niets van. Ik hoop daarom dat de Nederlandse letteren binnenkort met een vertaling van Ritsou's roman worden verrijkt.

Taaie klus!

Gaat er nog wel eens iets goed in Dordrecht? Ongetwijfeld, al valt mij zo direct geen voorbeeld te binnen, maar in het algemeen sluit de lokale overheid naadloos aan bij de landelijke trend die uitwijst dat de Boven Ons Gestelde Autoriteiten niet of nauwelijks in staat zijn grote projecten deskundig te plannen, te begroten en binnen de gestelde tijd tot een goed einde te brengen. De lijst is lang met in de top-tien de Betuwelijn en de HSL.

Gemeentelijke overheden kunnen er wat van, kijk maar naar de Amsterdamse noord-zuidverbinding en de Haagse tramtunnel. Voor menig station ligt een bouwput bouwput te zijn, zoals in Amsterdam, Rotterdam, Haarlem en nu ook al maanden in Dordrecht. Ik zie er soms een graafmachine rondsukkelen, nu en dan blijkt een fietspad verlegd, soms zijn enkele afzettingen wat verschoven. Er scharrelen wat arbeiders rond, maar zelden meer dan een handvol. Kortom, er gebeurt wel wat maar als we een voorbeeld zoeken van een plek waar volijverig, krachtdadig en opgewekt wordt gebouwd, dan kunnen we beter geen kijkje nemen bij het Dordtse station. We kunnen voorlopig nog volop genieten voor 'de rode loper naar de historische binnenstad' zoals het in de gemeentelijke propaganda heet, is uitgerold. Het zal wel een snel sleets lopertje worden, een koopje uit een van de goedkopetroepaanbieders die in de historische binnenstad nogal oververtegenwoordigd zijn, al weet je het maar nooit. Wie weet slagen ze er tegen alle verwachtingen in om de 'loper naar de historische binnenstad' de allure terug te geven die hij had vóór de kaalslag van het saneringsplan uit de vorige eeuw.

Iedereen die een klein beetje op de hoogte is van wat er in de stad speelt kan een fraai lijstje mislukkingen opstellen. Van Stadswerven tot Vlijbrug, zeg maar. Met hotel Bellevue schijnt het nu helemaal goed te komen, ik ga eerstdaags eens controleren of de opening geen 1 aprilgrap was, maar dat is een particulier initiatief, dat ik overigens van harte toejuich. Minder particulier is de verbouwing van het Dordrechts Museum. Hoe staat het daar mee? Die zou toch in 2009 gereed zijn? We zitten al drie maanden in 2010. Wie weet opent het nieuwe kunstpaleis over enkele weken zijn deuren, maar ik vrees dat het nog even gaat duren voor het zover is. Ik hoor verontrustende berichten over het uitlopen van werkzaamheden en stijgen van kosten. Het begint te lijken op het zelfde liedje dat we al jaren horen bij het opknappen van het Rijksmuseum in Amsterdam en het Stedelijk Museum aldaar, twee bouwschandalen die de hoofdstad zijn aanzien als internationale kunstmetropool hebben gekost. Ik was dol op het Dordrechts Museum, waar ik vele uren tussen de prachtige collectie heb rondgezworven en ik hoop het ook weer op het verbouwde te worden. Op papier ziet alles er prachtig en doordacht uit, maar ik houd mijn hart vast. Ik hoop zeer ten onrechte, maar ik moet het allemaal eerst zien en wel zo snel mogelijk graag!

Waar het de Dordtse overheid altijd aan heeft ontbroken is het in de hand houden van de niet zelden megalomane ambities van allerlei projectontwikkelaars. Die zijn uit op winst, uiteraard, maar het verfraaien van de stad of het verbeteren van het leefgenot van de burgers zijn in dat soort kringen zeer secundair. Dat leidt soms tot schrijnende situaties, zoals in het geval van de Grote Griek, het restaurant dat via een rechterlijke uitspraak, waarbij allerlei vraagtekens waren te zetten, moest worden ontruimd. Daarna liet de betrokken projectontwikkelaar maandenlang anti-krakers in het pand wonen, omdat de dringende plannen die hij ermee had ineens minder dringend bleken te zijn. De Grote Griek moest op zoek naar een nieuw pand. Het duurde maanden voor dat werd gevonden, maanden voor de vergunningen werden verleend en nu duurt het alweer veel te lang voor de eigenaars de benodigde lening voor een herstart wordt verstrekt. Dat komt, naar verluidt, doordat de betrokken bank een deskundige in de hand heeft genomen om te bepalen of de zaak levensvatbaar is. Iemand uit een andere stad die duidelijk niet op de hoogte is van de plaatselijke situatie. Het stadscentrum heeft maar twee Griekse restaurants en een afhaalkiosk en is daarmee wat 'Griekdichtheid' betreft een van de karigst bedeelde stadscentra van Nederland. Bovendien zijn de Dordtenaren de ophef en het schandaal rond de ontruiming van de Grote Griek nog lang niet vergeten, zodat het met de naamsbekendheid wel snor zit. De gemeente is niet alle narigheid die de Grote Griek overkomt aan te rekenen, maar wel dat zij de projectontwikkelaar veel te veel zijn gang heeft laten gaan, ook toen duidelijk werd dat er van diens oorspronkelijke plannen vooralsnog weinig terecht zou komen. Om het leed wat te vergoeden zou zij naar de bank toe een gebaar kunnen maken, door te verklaren dat er wel degelijk ruimte in het centrum is voor een derde Grieks restaurant en zich daar op een of andere manier ook garant voor te stellen.

Er is hoop dat na de gemeenteraadsverkiezingen een nieuwe wind door Dordt gaat waaien. De kiezers hebben zich massaal tot Beter voor Dordt gewend, die veruit de grootste partij in de raad is geworden. Dat schept verwachtingen. Bij het besturen van een stad is niet alleen de kwaliteit van de gemeentelijke politici van belang, maar evenzeer die van het ambtenarenapparaat en daarmee is het in Dordrecht al decennia slecht gesteld. Daar, op het Stadskantoor, ligt voor Piet Sleeking en zijn team de belangrijkste taak voor de komende jaren. Ik wens hen veel sterkte met een taaie klus die door geen enkel gemeentebestuur tot nu toe bevredigend is geklaard.