In memoriam Gerrit de Wolf (1949-2010)

Vandaag heeft Gerrit de Wolf afscheid genomen van het leven. Bijna een jaar lang heeft hij gestreden tegen de agressieve vorm van longkanker die zich in begin 2009 bij hem openbaarde. Gerrit, Lupius voor intimi, behoorde tot het groepje van mijn beste vrienden. We leerden elkaar 45 jaar geleden kennen op de Mulo-Groenedijk en zijn tot op het laatste ogenblik van zijn leven bevriend geweest. We zaten in de derde en de vierde bij elkaar in de klas en raakten beiden betrokken bij de schoolkrant De Groene Mug, die in die dagen onder teken- en boekhouddocent, en later hoogleraar economie, Cees Esseboom een bloeiperiode beleefde. Gerrit schreef gedichten en verhalen in De Groene Mug. Een van die verhalen ging over een mythische figuur die zich in een rijdend orgel door de stad begaf en Bobby Kinghe heette.

Als de trainer van DFC er halverwege de jaren '60 niet op had gestaan dat zijn eerste teamspelers hun haar kort lieten knippen, zou Gerrit misschien een mooie voetbalcarrière hebben gevolgd. Hij hield echter zijn lange, blonde lokken en gooide uiteindelijk hoge ogen in een andere tak van sport, de schaaksport. Hij begon bij de schaakclub Dordrecht en stapte na de oprichting van Groothoofd over naar die club, waar hij zich een vaste plaats veroverde bij de top tien. Na de opheffing van Groothoofd was hij vanaf het eerste uur betrokken bij De Willige Dame, waar hij tot de openbaring van zijn ziekte een van de boegbeelden van de club was.

Gerrits grote liefde was de literatuur. In 1969 begon hij samen met Jan v.d. Geer in de Hofstraat, in het pand waar voorheen de boekwinkel van Koos Versteegh was gevestigd, het Cultureel Warenhuis Bobby Kinghe. De kern daarvan was de handel in tweedehands boeken. Omdat zowel Gerrit als Jan werkzaam waren op kantoor, was de winkel meer een hobby dan een inkomstenbron, maar uiteindelijk werd het Cultureel Warenhuis Bobby Kinghe de basis van de Stichting Produktiegroep Bobby Kinghe, grotendeels voortgekomen uit plannen van Gerrit, die, zoals we dat in een interview in Het Vrije Volk eens zeiden: 'de Dordtenaren over de cultuurdrempel zou schoppen.' In 1971 passeerde de stichtingsakte en was Bobby Kinghe volwassen. Nu, bijna veertig jaar later, leeft Lupius geesteskind nog steeds voort, al is er in de oorspronkelijke opzet wel het een en ander veranderd. In de dagen van de boekwinkel was er weleens iemand die vroeg naar meneer Bobby Kinghe. Wij pleegden dan op Lupius te wijzen en te zeggen 'Bobby Kinghe is er even niet, maar zijn vader is er wel.'

Gerrit was de grote plannenmaker van Bobby Kinghe en als zodanig een van de drijvende krachten achter het Dordtse culturele leven in de jaren '70. In die jaren schreef hij regelmatig voor het blad BIJ, orgaan van de Culturele Raad Dordrecht en was hij redacteur van het literaire tijdschrift Letteriek, eveneens opgericht op initiatief van Bobby Kinghe. Later legde hij zich meer toe op de organisatorische kant van de cultuur. Behalve bestuurslid van Bobby Kinghe was hij jarenlang lid van de sectie letteren van de Culturele Raad Dordrecht. Hij was ook een gretig lezer en een groot verzamelaar van boeken. Hij laat een indrukwekkende collectie boeken na. Zijn belangstelling reikte veel verder dan uitsluitend de Nederlandse literatuur. Een belangrijk deel van zijn boekenbezit wordt gevormd door een collectie wetenschappelijke, historische en filosofische werken. Speciale belangstelling had hij voor Indonesië. Hij verdiepte zich in de geschiedenis van het land, reisde er verschillende keren naartoe, leerde bahasa Indonesia en verbleef daartoe enige tijd aan een taalschool in Jogjakarta.

Na de middelbare school maakte Gerrit carrière bij verzekeringsmaatschappij de Holland, later Amev en Fortis. Na zijn vervroegde pensionering in 2007 nam hij de pen weer op om een oud plan, het schrijven van een literaire thriller, uit te voeren. Door zijn ziekte is het manuscript hiervan echter onvoltooid gebleven.

Over onze 45 jaar vriendschap zou ik een boek kunnen schrijven. Gerrit was een van mijn steunpilaren in de verschrikkelijke tijd van Stella's ziekte en dood. Hij was geen man van erg veel woorden, maar hij was er wel altijd. Er doen veel verhalen en anekdotes over Gerrit de ronde, ontstaan tijdens de vele reizen die wij maakten, tijdens bijeenkomsten en feesten, tijdens schaakwedstrijden, tijdens ons wekelijks borreluur in poffertjessalon Visser, en zo laat Gerrit vele mooie herinneringen achter. Maar ook een enorme leegte. Ik kan me Dordrecht niet goed voorstellen zonder Gerrit. Pessoa mag dan geschreven hebben dat de stad niet zou veranderen bij zijn dood, dat geldt zeker niet voor Lupius. Dordrecht heeft een markante inwoner minder en ik een dierbare vriend. Ik vind dat, net als met de dood van Stella, buitengewoon moeilijk om te accepteren, maar tegen de meedogenloosheid en de vernietigende kracht van de natuur is geen kruid gewassen.