Indianenverhalen

'Weet je,' zei mijn vriend Kostas gisteravond, 'dat Larissa het hoogste percentage Porsches van de wereld heeft?' We zaten aan een forse vis en tijdens het eten kwamen we onvermijdelijk op de Griekse crisis. 'Allemaal van de subsidies van de EU,' vervolgde hij. Larissa is de hoofdstad van Thessalië, een van de belangrijkste landbouwgebieden van Griekenland. 'Een ander voorbeeld,' ging hij voort, 'ik kom vaak op Limnos. Als de boeren daar graan inzaaien, gebruiken ze een kwart van het benodigde zaaigoed. Later geven ze op dat ze een minimale oogst hadden, omdat de konijnen het meeste hebben opgevreten. Zo houden ze driekwart van de EU-subsidie op graan over en vangen ze een mooi bedrag om de slechte oogst goed te maken.' Hij zuchtte en schonk nog maar eens een glaasje wijn in. Het ontbrak er nog maar aan dat hij zei: 'Daarom rijden ze allemaal in een Mercedes.'

Het verhaal van Kostas lijkt me een van de vele die de ronde doen in de Griekse kafeneia, deels indianenverhaal, maar soms met een kern van waarheid. Natuurlijk zijn er boeren die de boel besodemieteren, waar in Europa vind je die niet? Als de EU niet scherp controleert, moet je de op het spek gebonden kat niet kwalijk nemen dat hij het ervan neemt. Grieken zijn geen betere mensen dan andere Europeanen. Ook geen slechtere. Het grote Siemens-omkoopschandaal had zijn wortels in Duitsland en ik kom maar weer eens aan met de Nederlandse bouwfraude als voorbeeld dat wij er ook wat van kunnen. Onze Betuwelijn en hogesnelheidslijn zijn niet alleen peperduur geworden door een klungelige aanpak van planners en uitvoerders. Ik zou wel een klein percentage op mijn rekening willen van wat daar door slimmigheden aan de strijkstok is blijven hangen. 'Geen cent naar de Grieken,' roept half Nederland, 'hadden ze de boel maar niet moeten beduvelen en zich niet zo in de schulden moeten steken.' De Griekse staat heeft torenhoge schulden en bevindt zich op het randje van failliet gaan. Dat zou zelfs vandaag al kunnen gebeuren, maar de private schuld van de Grieken is vele percentages lager dan die van de Nederlander, die met zijn kredieten en hypotheken in Europa op eenzame hoogte staat. Dat gaat ons nog eens opbreken. Wat zouden we klagen over een gebrek aan solidariteit als de Grieken dan zeiden: 'geen cent naar die Hollanders!'

De indianenverhalen die de Grieken over zichzelf vertellen, vinden in Europa gretig aftrek. Als ik Telegraafverslaggever was, stonden de Porsches van Larissa met een vette kop en foto nu in die gifmengerskrant. De euro loopt gevaar en daarvoor moet een zondebok worden gezocht. Er wordt vooral gewezen naar dat piepkleine economietje aan de rafelrand van Europa, waar de mensen er een puinhoop van hebben gemaakt. Die puinhoop was er al, en erger: die was al lang en breed bekend, toen Griekenland zichzelf de eurozone binnen sjoemelde met gulle steun van Frankrijk. Buiten beeld blijven de banken die daarna het land onverantwoord hoge leningen hebben verstrekt en het tot op de dag van vandaag leegzuigen met misdadig hoge rentes. Buiten beeld blijven de hedgefunds en andere criminele beleggers die staan te popelen tot Griekenland failliet gaat, want dan stromen bij hen de miljarden binnen vanwege allerlei duistere verzekerings- en herverzekeringsconstructies. Buiten beeld blijven de Europese financiële autoriteiten, wier controle volstrekt heeft gefaald. Een leraar die voor de klas zit te slapen moet niet gek opkijken dat iedereen een mooi cijfer heeft voor het proefwerk, inclusief de wat achtergebleven Yannis. Yannis, de kleine krabbelaar, die uiteindelijk voor alles op moet draaien.