Op 20 augustus 1672 werden Johan en Cornelis de Witt vermoord. In Den Haag, op het Groene Zoodje. Daar staat nu een standbeeld van Johan de Witt. Zijn broer, die een hoofdrol speelde in de tocht naar Chatham (1667), werd voor het gemak vergeten. Dordrecht heeft het wat dat betreft beter gedaan. Daar werd op 20 augustus 1918 op de Visbrug een beeld van beide broers onthuld. Precies honderd jaar geleden. Sinds vorig jaar staan wij op 20 augustus voortaan bij dat beeld even stil bij de moord op de gebroeders De Witt. Dat stilstaan wordt georganiseerd door radiomaker Ben Corino. Achter deze Italiaanse achternaam gaat een tot Dordtenaar genaturaliseerde Rotterdammer schuil, met een groot hart voor de de stad. Mijn vader was ook een tot Dordtenaar genaturaliseerde Rotterdammer. Hij was twee toen het beeld van de gebroeders werd onthuld. Mijn moeders vader, ras-Dordtenaar en geboren op de Visbrug in het pand van Centre Ville, was toen zevenentwintig. Hij verdedigde in 1918 het vaderland met schoenen poetsen voor een luitenant. Hij was misschien wel bij de onthulling, want de luitenant was gelegerd in Dordt.
Er zijn allerlei redenen te verzinnen om deze politieke moord te herdenken. Het belang van de gebroeders, bijvoorbeeld, maar de reden die er voor mij uitspringt is dat zij het slachtoffer zijn geworden van wat we tegenwoordig nepnieuws en propaganda noemen. Nepnieuws en propaganda worden in onze tijd verspreid door foute media en vooral via de sociale media, die zich in snel tempo aan het omvormen zijn tot levensgevaarlijke bronnen van misinformatie. Denk maar aan die dwaze anti-vaccinatiefanaten. In de zeventiende eeuw ging dat door het verspreiden van pamfletten. De snelle verbreiding van de Hervorming, na het aanplakken van zijn proteststellingen door Maarten Luther in 1517, zou niet mogelijk zijn geweest zonder de uitvinding van de drukpers. De godsdiensttwisten die daarna uitbraken hebben een tomeloze ellende veroorzaakt. Moord en doodslag alom, IS en de Taliban zijn er niks bij.
In het geval van de gebroeders De Witt ging het niet om religieuze, maar om politieke tegenstellingen. Johan de Witt wilde de Republiek vrijwaren van de koninklijke status en wellicht ook het absolutisme (gezien hun banden met de Stuarts), waar de Oranjes naar streefden. De aanhang van Willem van Oranje, de latere koning-stadhouder Willem III, bestond voornamelijk uit het gepeupel, het volk uit de minst geprivilegieerde maatschappelijke lagen. Dat volk zette zich af tegen de staatsgezinde regenten, de rijke elite, waarvan de gebroeders De Witt de belangrijkste vertegenwoordigers waren. Het volk werd opgejut door het nepnieuws en de propaganda van fanatieke Oranjegezinden, die gebruik maakten van de angstgolf die ontstond toen Frankrijk, Engeland en twee Duitse bisdommen, Munster en Keulen, met zijn allen de Republiek aanvielen. Als ik aan de gebeurtenissen van 20 augustus 1672 denk, denk ik ook altijd aan Henk Bres, die kale Hagenaar die met zijn grote muil en volkse opvattingen veel populariteit verwierf door het televisieprogramma Het Lagerhuis, en natuurlijk aan Tedje van Es en F. Jacobse.
Foto: auteur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten