Bedreigde schat

Tien voor zes in de morgen. Ik sta op het terras van het Achilleion hotel op Skyros en zie de lucht achter de Kokinari, de tegenoverliggende berg, heel langzaam oplichten. Bijna zonsopgang. De wind, die zich de afgelopen dagen stevig heeft opgedrongen, is gaan liggen. De haan van de overbuurman is al van stok. Er zijn weer tien dagen van mijn leven voorbij geraasd. Tien heerlijke dagen, dat wel. Het heeft me goed gedaan even weg te zijn van de waan van de dag, het stadsgekrioel, de korte lontjes en de draaideurcriminaliteit. Mijn koffer en rugzak staan klaar in de hal. Nikos, de hotelier, komt voorrijden om mij naar het het uiterste noorden van het eiland te brengen. Daar ligt een grote basis van de Griekse luchtmacht en binnen die basis een kleine burgerluchthaven. Als we afscheid nemen, is de zon bijna op. Dat geeft een haast serene sfeer, ondanks het afweergeschut en de luchtdoelraketten. Er zijn vijf medepassagiers voor het turbopropje, dat tien minuten eerder dan gepland vertrekt, omdat inchecken en bagageafhandeling nauwelijks tijd kosten. We lopen naar het toestelletje, beklimmen een soort vlizotrap en zoeken een zitplaats. De stewardess trekt de trap op aan een touw, waardoor de deur zich sluit. Een kwartier later hangen we zo'n beetje tussen de berg Athos, die duidelijk zichtbaar oprijst in het oosten en de Olympos in het westen, die zich kuis bedekt met wolken. De goden zijn nog niet wakker.

Tijdens mijn laatste maaltijd in restaurant 'O Lambros,' twee minuten lopen van het Achilleion hotel, werd ik even door melancholie overvallen. Ik herinnerde mij dat Stella en ik in 2001 onze plannen om naar Skyros te gaan uitstelden, vanwege de aardbeving, op 26 juli, een week voor we zouden afreizen. We hadden niets geboekt, reizen door Griekenland deden we op de bonnefooi, Het werd een ander eiland. Ten onrechte, hoorde ik later op Skyros. Er was wel schade, maar die werd alleen maar erger door het plotseling wegvallen van het toerisme. Deels door sensationele beelden in de pers. Journalisten lieten zelfs huizen filmen die al tientallen jaren in ruïneuze staat verkeerden. De kijkcijfers rechtvaardigen soms een leugen of een halve waarheid. Op de een of andere manier is samen naar Skyros er niet meer van gekomen. Dat stemde mij droevig. Stella zou intens van het eiland hebben genoten. Vanwege de indrukwekkende natuur, het prachtige aardewerk, de afwezigheid van goedkoop massatoerisme, de charme van Skyros-stad en de mooie stranden. Na mijn eerste bezoek ben ik verknocht geraakt aan het eiland. De top van Athos is indrukwekkend, maar liever zie ik bij zonsondergang het licht- en schaduwspel op de flanken van de Kokinari.

Ieder bezoek heeft een hoogtepunt. Dit keer was het de rondleiding door Niko Sikkes, een Nederlander die al heel lang op Skyros woont, over het terrein van het Faltaits Museum, in Skyros-stad. Een idyllisch park met een groot en een wat kleiner openluchttheater, moestuinen, ateliers, en priëlen, dat ik bij eerdere bezoeken aan het museum letterlijk over het hoofd had gezien. Een wereld, geschapen door kunstschilder Manolis Faltaits, in 2012 overleden, en zijn vrouw Anastasia, met als centraal thema het verbinden van de verschillende Muzen. De verhalen van Niko over de geschiedenis van Skyros en, zoals hij het noemt, 'de wonderbaarlijke wereld van de familie Faltaits' (oorspronkelijk een rijke koopmansfamilie), waren zo boeiend, dat het zomaar ineens meer dan twee uur later was voor we het museum zelf betraden. Dat bevat een verbijsterende mengeling van beeldende kunst, folklore, geschiedenis, militaria, antiquiteiten, kunstnijverheid, zeekaarten, prenten, gebruiksvoorwerpen, boeken, pamfletten en tijdschriften. Daaronder bevinden zich talloze, soms zeer oude en zeldzame exemplaren. Er ligt een verborgen schat aan bronnen voor historici die zich willen bezighouden met de geschiedenis van het moderne Griekenland, maar die wordt ernstig bedreigd. De collectie zou dringend moeten worden gecatalogiseerd, maar door gebrek aan expertise en vooral aan geld, dreigen veel boeken en geschriften te verpulveren en voorgoed verloren te gaan. De Muzen moeten dringend ingrijpen om deze schat op Skyros te redden.

©Kees Klok

Foto: auteur