Lieve
Stella,
Het
was gisteren alweer de laatste dag van januari. Nu nog even februari
door en dan wordt het langzamerhand echt voorjaar. Staan we niet meer
met gevoelloze voeten van de kou op de tribune bij FC Dordrecht. Wie
zou dat eigenlijk hebben bedacht, voetbal in de winter? Ik heb bij de
laatste thuiswedstrijd mijn eigen winterstop nog maar even verlengd.
Ik heb wel wat over voor FC Dordrecht, maar bij temperaturen onder de
vijf graden blijf ik bij de kachel. Net als gisteren. Nee, Dordt
speelde niet, maar ik had me voorgenomen naar de film te gaan, in de
onvolprezen The Movies. Toen de tijd was gekomen om op de fiets te
stappen, heb ik de deur op het nachtslot gedaan en de open haard
aangestoken. Ik lees weer drie boeken door elkaar: A Life in
Letters, de brieven van P.G. Wodehouse, Maurits van Nassau
van A. Th. van Deursen en Het scheve meisje van Yvon Né.
Yvon ken je, je hebt haar weleens ontmoet bij een Ballustradafeestje,
toen het blad twintig jaar bestond, meen ik. In november vierden we
alweer het dertigjarig bestaan, in de Zeeuwse bibliotheek. Het was
een gore, natte, winderige dag, maar de bibliotheek wist het water
buiten te houden. Ook al ligt het bibliotheektheater deels onder de
waterspiegel, in het kanaal. Zo'n beetje als het Groninger Museum,
maar minder kleurrijk.
Een
paar dagen geleden werd het resultaat bekend van een studie naar de
gevolgen van een dijkdoorbraak op het Eiland van Dordrecht. Dan loopt
de boel onder. Ik sta daar niet van te kijken, jij wel? Wat niet
helemaal geruststelt is de ontdekking dat we in het ergste geval vier
meter water in de straat kunnen verwachten. Goed dus dat de meeste
boeken boven staan. Ik ga vanavond rustig slapen, want de kans dat
zoiets gebeurt is één
op de tienduizend. Zelfs in 1953 viel het in Dordrecht alles mee.
Toen braken de dijken van de Stadspolders op tijd door, zodat de rest
van het eiland werd gespaard. Later hebben ze daar een woonwijk
gebouwd, niet zo slim, maar die moeten ze dan zonodig maar evacueren,
als het ooit... De kans dat Donald Trump de apocalyps ontketent is
aanzienlijk groter, maar het kan geen kwaad eens over dit soort zaken
na te denken. In de media was het een dag lang een hype, maar daarna
werd alle aandacht weer gericht op het Witte Huis en vernemen we er
waarschijnlijk nooit meer iets van.
Amerika!
Zoals ik je al eens schreef, hebben wij er veel aan te danken. Zonder
de VS had ik je hoogstwaarschijnlijk nooit ontmoet. Ik vond die
periode aan de Universiteit van Minnesota bijzonder leerzaam. Alleen
al om te ontdekken dat het geen land meer was van de onbeperkte
mogelijkheden, maar wel van de onbeperkte tegenstellingen, van de
onopgeloste sociale problemen en vooral van de angstcomplexen. Wij
werden verliefd, maar we vonden dat onze groep internationale
docenten en wetenschappers daar (nog) niets van hoefde te weten. We
stoorden ons nogal aan het gedrag van een Nederlandse collega
geschiedenis die, een paar maanden los van huis en echtgenote,
tamelijk opzichtig probeerde iedere vrouw in het gezelschap in bed te
krijgen. Natuurlijk, op dat soort seminars en conferenties wordt wat
afgeneukt en vreemd gegaan, lees daar Small
World van David Lodge
maar op na, maar daarom hoef je nog niet opzichtig met je
promiscuïteit te koop te lopen. Dat kon die meneer niet op zijn
christelijke scholengemeenschap, maar uit het zicht van God en de
rector lagen de dingen volgens hem heel anders.
Wij
wilden onze omgang een beetje stil houden. Daarom gingen we 's avonds
vaak wandelen over de campus. 'Levensgevaarlijk,' vonden onze
gastheren. Dat moesten we vooral niet doen. We bleven romantisch
langs de oever van de Mississippi slenteren. Later, in New York,
liepen we regelmatig 's nachts over straat, maar daar, in de buurt
rondom 42nd. Street, stond natuurlijk wel op iedere straathoek een
agent en ik geef toe, in de Bronx hebben we ons niet gewaagd, het was
tenslotte 1987. Sindsdien hebben ze niet erg hard gewerkt aan sociale
verbeteringen, dus het zou mij niets verbazen als het er nog steeds
een zootje is. Ik ga er niet kijken. In ieder geval niet zolang Trump
president is en misschien wel nooit meer. Er is nog genoeg te zien in
Europa. Zolang het nog kan. Zolang Europa nog niet door
nationalisme en fascisme is veranderd in een nieuw en nog
gruwelijker Joegoslavië.
Amerika!
Ik dacht aan te komen in het modernste land van de wereld, maar toen
ik op het John F. Kennedy-vliegveld bij de douane stond, begon de
stereotype, obesische beambte traag in een enorm dik boek te bladeren
om te zien of er wellicht een crimineel of potentiële terrorist voor
hem stond, in plaats van in een supersnelle computer te kijken.
Brieven van Dordrecht naar Minneapolis en vice versa deden er
minstens veertien dagen over, wat herinnerde aan een postkoets,
achtervolgd door woeste Indianen. De eerste Indianen die ik zag,
zwalkten troosteloos dronken door downtown
Minneapolis. 'Daar moet je niet alleen gaan wandelen,' was het
advies, 'levensgevaarlijk!' Tja, ze geloofden ook heilig dat waar dan
ook in Nederland op iedere straathoek werd gedeald en dat achter
bijna elk raam hoeren zaten, altijd met uitzicht op windmolens,
tulpenvelden of een schilderachtige gracht met woonboten.
Persoonlijk
heb ik, op een nogal indrukwekkend bezoek aan Stillwater prison na (een
Amerikaan noemt een bajes een correctional
facility, wat op zich
al een veelzeggend alternatief
feit is), niets
gezien van crimineel Amerika. In tegendeel, ik heb vrijwel
uitsluitend buitengewoon vriendelijke, gastvrije mensen ontmoet, zij
het soms met de wereldvreemdste ideeën. Overal werd God bij gehaald,
wat je van veel verantwoordelijkheden ontslaat. Alles wat je niet
bevalt of wat je mis laat gaan, schuif je lekker op de wil van het
opperwezen. Overal werd je gewaarschuwd voor gevaar. Logisch in een
land waar ze elkaar bij duizenden overhoop schieten, al heb ik geen
pistool horen afgaan. Soms werd je trots gewezen op de heilige taak
van de Verenigde Staten om een lichtend voorbeeld voor de wereld te
zijn, maar Nederland en Denemarken konden ze niet uit elkaar houden.
Nu goed, hang een blinde kaart van Amerika voor de neus van een
Europeaan en vraag dan eens om alle eenenvijftig staten aan te
wijzen. En dan had je nog dat anti-rookgezeik, terwijl het wemelde
van de dikke, ruftende automobielen. Koffiezetten konden ze evenmin, maar wij reden natuurlijk ook rond in een mooie Buick Century
en hadden het eerlijk gezegd behoorlijk naar onze zin in die
smeltkroes van malligheden. Als je daar aan denkt zou je haast willen
dat Trump als de bliksem van het toneel verdween, maar ja, dan zit je
nog met die wolven en beren, ratelslangen en pornosites,
televisiedominees en die broeiende, buitenproportionele vulkaan onder
het Yellowstone Park.
In
gedachten, altijd,
Kees
Dordrecht,
1 februari 2017
Foto:
archief auteur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten