Wijn!

   Foto: auteur

De Dordtse Wijnstraat was vroeger, en is dat misschien nog steeds een beetje, een straat van enige literaire allure. Niet alleen omdat Jacques Perk er in zijn jeugd korte tijd woonde of omdat de 19e eeuwse classicus Petrus van Limburg Brouwer er werd geboren, wetenswaardigheden die we in het alleraardigste boekje Literatour. Literaire ontdekkingstocht door Dordrecht (verkrijgbaar bij de VVV en in de Dordtse boekhandels) kunnen lezen. Waar nu Pandora zit was in de negentiende eeuw de Dordtse Schouwburg gevestigd en in het pand met de aardige naam Vin de vent woonde naar ik meen Cornelis van Beveren, die daar een ketterse bijbel verborgen hield, iets waar je in de waanzinnige zestiende eeuw de brandstapel mee riskeerde. 

Na 1 april 1572, toen de Watergeuzen, die in hun wrede gedrag niet zo gek veel verschilden met de knapen van het tegenwoordige IS (denk maar aan de martelaren van Gorcum), den Briel innamen, koos Dordrecht al snel de kant van de opstandelingen tegen de Spaanse landvoogd, de 'ijzeren hertog' van Alva. Daarmee was het brandstapelrisico aanzienlijk verminderd, al kon je als katholiek, en dat was nog lange tijd een meerderheid van de bevolking, door zo'n Watergeus, nog wel de kop worden afgeslagen. Het was niet alleen de dreigende taal van Filips II van Spanje die koningin Elizabeth I van Engeland deden besluiten haar havens voor de Watergeuzen te sluiten, ze had waarschijnlijk ook gewoon tabak van het zootje ongeregeld.

De Wijnstraat is ook de straat waar zich het antiquariaat Oud-Dordrecht bevond. Aris v.d. Tol was daarvan de eigenaar, later werd dat Bertje Kooijman en de bekendste klant was Kees Buddingh', die niet te beroerd was om af en toe ook als boekverkoper op te treden. In mijn in september verschijnende boek Dijkbewaking (uitgeverij Liverse) staat daarover: 

Vrijdag was ik met Gerrit bij Oud-Dordrecht. Kees Buddingh' nam de honneurs waar, met naast hem een glaasje whisky. Een tijdje zitten praten. Kees maakte een wat vermoeide indruk.

We zagen hem daar vaker, maar een trefpunt voor schrijvers en andere intellectuelen, zoals de inmiddels gesloten boekwinkels Loxias en Rayas in Thessaloniki, is Oud-Dordrecht nooit geworden, daarvoor was het te overvol met boeken. 

   Foto: Beeldbank Regionaal Archief, Dordrecht

Niet ver van Oud-Dordrecht was tot voor enkele jaren geleden uitgeverij Liverse gevestigd, naast het pakhuis Bordeaux. De inmiddels befaamde poëziereeks die Liverse uitgeeft, de Bordeauxreeks, is naar dat pakhuis vernoemd. Liverse is uit de binnenstad verdwenen naar de Stadspolders. De baas van de uitgeverij is echter nog regelmatig te vinden in Visser. Een andere, zij het wat vagere, band met de schone letteren is het feit dat mijn overgrootvader tot 1946 een café uitbaatte op de hoek van Wijnstraat en de Nieuwbrug en natuurlijk kwam er nog weleens een schrijver voorlezen in Bibelot, toen dat nog in de Bonifatiuskerk zat. Ik herinner mij daar samen met Stella eens naar Renate Dorrestein te hebben geluisterd.

Tenslotte woont de romancier en vertaler Wil Boesten in de Wijnstraat, maar de sterkste associatie tussen de straat en de literatuur wordt gevormd door de naam. Wijn! De inspiratiebron voor mening verhaal of gedicht. Vraag dat maar aan Gerard Reve.