Spelen met vuur

In februari gaf ik een lezing voor een Utrechtse studentenvereniging. Na afloop togen wij met een groepje naar een etablissement om nog even na te borrelen. Ik raakte aan de praat met een studente Italiaans. Ik vertelde haar over Thessaloniki. Thessaloniki, waar ligt dat? vroeg ze. Het verbaasde mij dat ze dat niet wist. Ik moest aan haar denken toen ik onlangs van Thessaloniki naar Amsterdam vloog. Achter mij zat een groepje pubers met een volwassen man die heel plat Rotterdams sprak. Misschien een clubje sporters met hun trainer. Een vechtsport, of strandvolleyballers, wie weet. Op een gegeven ogenblik hoorde ik een van die jongens vragen: Leipzig, waar ligt Leipzig? Bij het overstappen in Frankfurt maakten ze een enorm kabaal en droegen zo bij aan de bedroevende naam die Nederlanders in het buitenland hebben gekregen sinds het kabinet-Rutte.  

Dat een puber, die voor joker loopt met een petje omgedraaid op zijn puistenkop, niet weet waar Leipzig ligt, het zij zo. Ik liep op mijn vijftiende ook voor joker, met een oude hoed van mijn vader en een buitenmodel winterjas, maar ik wist wel waar Thessaloniki lag en waar op de kaart ik Leipzig kon vinden. Het viel mij tegen van die studente Italiaans, maar ze was erg mooi en aardig, dus slikte ik een hatelijke opmerking op het laatste ogenblik in. Van jonge mensen kun je een zekere algemene ontwikkeling verwachten, maar al te hoge eisen moet je niet stellen. Ze moeten nog veel lezen en vooral nog heel veel op de knopjes van hun blackberry drukken en hopelijk vullen die koppen zich dan met enige nuttige kennis. Het ontbreken van een grote mate van algemene ontwikkeling en vooral van kennis van aardrijkskunde en geschiedenis bij politici is onvergeeflijk. Omdat het leidt tot vooroordelen, misverstanden en soms een rampzalig onvermogen om de complexe waan van de dag op zijn merites te beoordelen. 

Neem de Griekse crisis. Waar de Europese politici, die allemaal zo goed schijnen te weten wat Griekenland moet doen om de rampzalige maatschappelijke en economische ineenstorting die zich daar voltrekt te stuiten, vooral niet over praten, is de Griekse geschiedenis. Vooral omdat ze er naar alle waarschijnlijk niets van weten, vrees ik. Dat betekent dat ze spelen met vuur. De Griekse democratie is nog maar heel jong. Echt democratisch werd het land pas na de val van het kolonelsregiem. Daarvoor toont de geschiedenis van het land een aaneenschakeling van staatsgrepen, dictaturen en half-dictaturen, een burgeroorlog en perioden van extreem politiek geweld tussen ultra-links en ultra-rechts. De Europese politici, Jan Kees de Jager voorop, hebben Athene op harteloze, meedogenloze en intens beledigende wijze de duimschroeven aangedraaid. Een deel van de Europese media heeft van harte meegedaan aan het beschimpen en kleineren van de Grieken, een trots, nationalistisch volk, dat zich tot op het bot gekrenkt voelt. Als er geen kentering komt in de behandeling van Griekenland en de crisis zich daar verder verdiept, is het risico groot dat de draad van bloedvergieten en geweld weer wordt opgepakt. Wie onvoldoende kennis van de Griekse geschiedenis heeft, beseft dat risico niet, zoals veel politici ook geen notie hadden van wat er in de jaren negentig in Joegoslavië stond te gebeuren.