Pem

Gedichtendag. Ik zit in het lunchcafé van DOOR, de 'creatieve broedplaats' in het hart van mijn stad. Ik heb langs de rand van het eiland gewandeld. In mijn rugzak de dichtbundel Het licht van Attika van Pem Sluijter. Zij overleed twee maanden voor Jan Eijkelboom, die ook op latere leeftijd debuteerde. Ik kwam hem regelmatig tegen. Hij wandelde ook vaak door de stad, waarmee wij vergroeiden na de onrust van de puberjaren.

Omdat ik binnenkort op reis ga, bak ik zelf geen brood, maar haal het bij Nobel in de Grotekerksbuurt. Ik vind daar Dordrecht uit de tijd van mijn overgrootvader. Hij had een kroeg in dezelfde straat, al heet het daar Wijnstraat. Tussenin heet het Groenmarkt. Daar trof ik Jan Eijkelboom vaak bij Visser.

Terwijl ik op mijn beurt wacht, zie ik in gedachten mijn overgrootvader binnenstappen. Ik ken hem alleen van foto's en familieverhalen. Zoals ik Pem Sluijter alleen ken van haar gedichten. Ze debuteerde op haar achtenvijftigste en liet een klein, tintelend oeuvre na, ondermeer het gedicht Tegen het licht en tegen het water. Ik denk er steeds aan terwijl ik mijn wandeling voortzet. Zij schrijft:

....... Zijn vrouw herkent

op televisie in de brokken puin

de keuken van haar tante

en:

De eerste nachten laten

nadrukkelijk stilte als schoten

vallen die hen wakker houdt.

Foto: auteur

Kijk ook eens even hier.

Gedichtendaggedicht

Luchtfietser

Tja, de luchtfietser met zijn

dromen en illusies,

zijn drang tot het vergeefse,

zijn pogen de tijd stil te zetten.

Fietsen tegen de tijd,

trappen tegen de tijd,

almaar tegen, tegen, tegen dat wat

onbuigzaam voortgaat.

Soms ziet hij een meisje

en kijkt hij even om,

maar altijd net als zij

om een hoek is verdwenen.

©Kees Klok

Foto: auteur

Muis

Waar het toneelstuk over ging, ben ik vergeten, maar ik was de muis. Dat had de juf zo beslist. Ze vond de andere jongens te groot voor muis. Behalve Jopie, een albino. Die was nog een stuk kleiner dan ik en van zichzelf al wit, maar zielig. De muis had geen tekst, maar moest in muizenpak. Mijn moeder maakte bruidsjurken en nu dus een muizenpak.

De school was een 'opleidingsschool' voor rijkeluiskinderen, die later naar het gymnasium, of desnoods de hbs moesten. Ik viel er als zoontje van een boekhouder en een naaister uit de toon. Zelfs de dochter van de stomerij vond zich te goed voor mij. Ik compenseerde dat door mij op het schoolplein uitzonderlijk te gedragen. Toen ik de dochter van de stomerij, ze zat een klas lager, een keer onverwacht een zoen gaf, sleurde de juf mij aan mijn oor naar het hoofd der school. Ik was een vieze smeerlap.

De voorstelling was in de grote zaal van het grote stadstheater. De muis moest steeds van links naar rechts over het toneel kruipen. Dan begonnen de actrices te gillen. Toen ik genoeg had van het gegil, trok ik in de coulissen het muizenpak uit en liep naar huis. Ik was er nog eerder dan mijn trotse ouders. Het muizenpak heb ik nooit meer gezien.



Kijk ook eens hier.

Op schema

De Intercity Direct van 18.38u rijdt niet. Wel staat de Thalys naar Parijs op vertrekken. Ik moet wachten op de gewone intercity. Buiten het station is het beestenweer. Op het perron staan tot de tanden gewapende marechaussees. Eén van hen een beeldschone, jonge vrouw. Waarom wil zij deel zijn van een oorlogsmachine? Ik vraag het haar niet, maar als altijd stemt het zien van een vrouw in militair uniform mij droef. Ik geef de doorgeschoten emancipatie de schuld.

De conducteur roept bij elk station om dat we precies op schema aankomen. Alsof het iets is dat we zelden meemaken. Ik sms Claire of ze meegaat een pizza eten, maar het wordt wel na acht uur. Ze antwoordt dat ze al heeft gegeten. Buiten is het nog steeds beestenweer. Soms zie je, als de trein over de Zwijndrechtse Brug rijdt, de verlichte toren van de Grote Kerk, maar vanavond blijft het donker.

Alweer op schema komen we aan in Dordrecht. Ik loop naar huis onder een te kleine paraplu. Een miskoop, maar handig voor in de rugzak. Ik verwissel mijn hoed voor een alpino en pak de fiets. Claire zal bellen als ze nog uitgaat, maar met dit weer weet ze het niet. Tot op de draad nat arriveer ik bij Costa d' Oro, maar nog wel op tijd.

Foto: auteur

Nachtmerrie

Op de radio raadt iemand een actuele klimgids aan. Ik moet denken aan een collega die ik korte tijd had. Haar naam en het vak dat ze gaf, weet ik niet meer. Het was een fragiele, jonge vrouw. Bergbeklimmen bleek haar liefhebberij. Aan rotswanden hangen met van die haken en touwen en een ijzingwekkende diepte onder je. Haar droom was ooit de Mount Everest beklimmen. Haar droom is mijn nachtmerrie.

Zo'n gids blijkt nodig omdat door de klimaatverandering de bergen uit elkaar beginnen te vallen, zegt de man. Er staat in waar het gevaarlijk is, zodat je bent voorbereid op neerkomend gesteente. In de hoofdweg tussen Athene en Thessaloniki is een nauw gedeelte door een diepe vallei, de Tempivallei. Een paar jaar geleden werden daar enkele auto's geplet door een neerstortend rotsblok. Doden en gewonden, consternatie op de televisie en een dagenlang gestremde weg.

Ik weet niet of ik ooit nog in de bergen ga wandelen. Mijn hoogtevrees heeft verontrustende vormen aangenomen. Zelfs het keukentrapje begint eng te worden. Wij hebben niet te kampen met vallende stenen, maar met rijzend water. Stel dat de dijken het begeven. Dan moet ik mijn dak op, iets wat ik in de vijfendertig jaar dat ik in dit huis woon, nooit heb gedurfd. Ondanks die handige brandtrap, ben ik dan reddeloos verloren.

Foto: auteur

Gierkelders van de emotionaliteit

Door de motregen fiets ik naar het café aan de haven. Het is tien uur op de avond van Driekoningen. De straten zijn uitgestorven. Behalve bij het stadhuis, waar de gemeente nieuwjaarsreceptie houdt. Iedereen is welkom. Ik heb er van afgezien, zoals ik ook heb afgezien van de receptie van de voetbalclub. Ik heb zelfs getwijfeld of ik naar de wekelijkse vriendenborrel aan de haven zou gaan. Misschien kon ik beter de open haard aansteken en mij ver houden van de wereld.

Ik ga aan de bar zitten en wacht op de anderen, die wel naar het stadhuis zijn getogen. Ik bestel thee. Groene thee. Lekker is het niet, maar het internet zegt dat het goed is voor de bloeddruk. Het internet is de nieuwe dokter, de raadgever in alles, de bron van velerlei kennis, maar nooit van wijsheid, en het boze oog. Twitter, Facebook, het zijn de gierkelders van de emotionaliteit.

Als de anderen binnenkomen, bestel ik schielijk een glas wijn. Om het gezeik van 'ben je ziek?' te voorkomen. Ineens weet ik waarom ik de deur niet uit wilde. We drinken op het nieuwe jaar, terwijl ik denk aan mijn open haard, het licht in een naargeestige wereld. Met mijn bloeddruk is niets mis. Als ik maar niet te vaak op Twitter en Facebook ga zitten.

Foto: auteur

Vespa

Als we tussenuren hadden, gingen we naar poffertjessalon Visser of naar de dijk achter het zwembad. We dronken cola, rookten en spraken over de Beatles en de Stones. We maakten weinig indruk op de meisjes. Indruk maakte Chris, ondanks zijn puisten. Chris was al zestien en reed op een Puch.

Toen ik zestien werd stond er bij ons geen Puch voor de deur. Na lang zoeken vond ik een afgeleefde Kaptein Mobylette. Gelukkig zat er een scheur in de knalpijp, zodat hij indrukwekkend knetterde. Van de snelheid moest ik het niet hebben. Eens werd ik zelfs door een Solex ingehaald. Als hij niet in beslag was genomen, was er misschien toch op een dag wel een meisje achterop gesprongen, om mee te gaan liggen in het gras achter het zwembad. Ook toen al had de overheid de schuld.

Een paar jaar later leerde ik Mieki kennen. Bij een poëzieworkshop van Bobby Kinghe. Ze reed op een Vespa. Als het regende werd de bougie vet en sloeg de motor af. Ik moest hem dan schoonmaken, waarna we weer een paar kilometer voort konden. Ze leek een beetje op Claire, ook van dat vlammende haar. Na onze scheiding mocht ik de Vespa houden. Claire belt. Of we nog naar Visser gaan en of we dan lopen of de fiets nemen.

Foto: archief auteur