Sloopzucht

De Visbrug is voor mij een beetje historische grond. In zover men bij een brug van grond kan spreken. Mijn grootvader is er geboren, in het pand waar nu Centre Ville is gevestigd, met dat prachtige terras waar je op zondag nooit kunt zitten. Het is de plek waar Johan en Cornelis de Witt met een standbeeld worden geëerd. Lang geleden ging de paardentram van het station naar het Groothoofd en vice versa er overheen. Toen was de brug smaller en reden er nog geen auto's en in de binnenstad zo geliefde quads overheen. Langs de steigers en kaden in de Voorstraats- en Wijnhaven was nog volop leven. Schilders als Willem Witsen, gegrepen door de schoonheid van Dordrecht, roeiden er met bootjes rond en tekenden de unieke watergevels. Diverse hotels hadden zelfs een atelier beschikbaar voor bezoekende beeldend kunstenaars.

Om de zoveel tijd bekruipt het gemeentebestuur van Dordrecht het gevoel dat de stad moet worden opgestoten in de vaart der steden. Dat Dordrecht moet voldoen aan zoiets als de eisen van de moderne tijd. Dat leidde soms tot rampzalige besluiten. Met grote voortvarendheid werden in de negentiende eeuw in naam van de stadsvernieuwing de prachtigste historische panden gesloopt. Als ik Het Dordrecht van Rutten lees, een uitgave van De Bengel en het Stadsarchief Dordrecht, dan springen mij soms de tranen van woede in de ogen als ik zie hoeveel panden van groot historisch belang in naam van de vooruitgang zijn gesloopt. De oudste stad van Holland heeft perioden gekend dat het stadsbestuur totaal was gespeend van ook maar het geringste gevoel voor historie en daardoor zijn latere generaties van veel, heel veel stadsschoon beroofd. Dat er nog genoeg over is om toeristen naar Dordt te trekken en de geschiedenis nog steeds te kunnen voelen, bewijst hoe onnoemelijk rijk Dordrecht wat dat betreft was, maar dat praat de wandaden uit het verleden niet goed.

   De Blauwpoort, gesloopt in de negentiende eeuw.

Een tweede periode van sloopwoede barstte los in de jaren zestig van de vorige eeuw. Ook toen ontbrak bij het gemeentebestuur ieder historisch besef, laat staan gevoel voor schoonheid. Het zogenaamde Saneringsplan dat toen werd uitgevoerd, was een misdaad tegen de stad. Toegegeven, er was veel verkrotting in het centrum en niet alles was misschien te redden, maar met een minder megalomane instelling en meer goede wil, zou er van de historische binnenstad veel meer te redden zijn geweest en was allerlei onnodig gesloop voorkomen. Waarom moesten het oude postkantoor, het Oudemannenhuis, het Oranjehotel en het oude gymnasium worden afgebroken? Deels voor het idiote plan een ringweg om het centrum aan te leggen, van de Zwijndrechtse brug tot aan de Noordendijk. Godzijdank heeft men in de jaren zeventig, na gedeeltelijke realisering van de Spuiboulevard, de lelijkste boulevard van Nederland, afgezien van verdere uitvoering, maar de verantwoordelijken voor de heilloze kaalslag en de gruwzame wederopbouw, zouden alsnog wegens misdadig vandalisme voor de rechter moeten worden gebracht. Voor zover nog in leven. Een deel van historisch Dordrecht is gelukkig vanaf de tweede helft van de jaren zeventig door restauratie gered. Een fractie van wat we ooit hadden.

Onlangs las ik in de krant dat het plan om een gat in de Visbrug, inmiddels ook historisch erfgoed, te maken, teneinde de buurt 'op te leuken' met een steiger onder die brug waar je in een bootje kunt stappen, nog niet van de baan is. Het is een raar en kostbaar plan. De brug is te laag voor een fatsoenlijke steiger, maar je schept eronder wel een ideale plek voor junks en wildplassers en al heeft de wethouder bezworen dat de terrassen niet kleiner worden en de loempiakraam van Xuan Tran mag blijven, ik moet nog zien wat die toezeggingen na de verkiezingen waard zijn. Er zijn steigers en kaden genoeg om het water weer net zo levendig te maken als het ooit was. Ik vraag me af wie er daarom op een duur gat zit te wachten. Ik niet. Ik zeg: blijf met je tengels van mijn Visbrug af!

Foto's: fotos.serc.nl/zuid-holland/dordrecht/dordrecht-30601 & Beeldbank Regionaal Archief Dordrecht