Zo hoog mogelijk

Ze leunt tegen een auto uit de jaren vijftig en kijkt over haar rechterschouder, alsof ze reageert op een geluid. Misschien dat iemand haar roept. Misschien blaft er een hond. Haar haren vallen ruim over haar schouders en reiken net tot aan haar tepels. Rond haar ogen donkere kringen van mascara. Ze doet mij aan een jonge Brigitte Bardot denken. Dat kan ook komen doordat de foto in zwartwit is of door die auto. Een en al chroom wat er blinkt. Ze draagt zwarte laarsjes, verder heeft ze niets om het lijf. Ze lijkt wat gespannen, afwachtend. Je vraagt je af wie zich buiten beeld bevindt. Een leuke man misschien, maar met een enge hond.

Het is een mooie dag. Dat zie je aan de schaduwen van de bomen en aan het open dak van de auto. Zo'n onderschriftloze foto geeft te denken. De feiten zijn duidelijk: naakt meisje met laarsjes leunt tegen een sportwagen uit de jaren vijftig. De zon schijnt, de bomen zijn vol in blad. Over het verhaal achter de foto kunnen we eindeloos speculeren. Hoe rijker de fantasie, hoe mooier het verhaal. Zo kan een kiekje om een vriendje te plezieren uitgroeien tot een ongehoord drama. Andersom kan dat ongehoorde drama geheel onopgemerkt blijven achter wat wij houden voor een leuk plaatje voor een ondeugende kalender. Het is net de geschiedschrijving. Daar wordt ook heel wat gegoocheld met feiten.

Ik ben opgegroeid met de zwartwit fotografie. Mijn eerste kleurenfoto's maakte ik pas in de late jaren zeventig en dan nog sporadisch, want zwartwit foto's kon ik zelf afdrukken en kleur was duur. Op mijn weblog schreef ik een serie verhalen over mijn schooljaren. Die serie noemde ik De zwart-witte jaren. In die tijd hadden we thuis een leesmap, waarin een tijdschrift zat dat De Lach heette. Daarin stonden foto's van meisjes in badpak en bikini. Alles wat van enig belang was voor een ontluikende puber werd fors bedekt gehouden. Het waren de jaren voor Phil Bloom. Joop Wilhelmus was nog een gewone Dordtse vetkuif op een brommer. Wij moesten het met die kuise dames doen, al het gepoch in het fietsenhok van de school ten spijt.

Er broeide wel iets aan de vooravond van de seksuele revolutie, maar de vrijwel niets verhullende decolletés waarop sommige middelbare schoolmeisjes hun klasgenoten en leraren tegenwoordig trakteren, waren nog ongekend. Het eerste minirokje dat op school verscheen veroorzaakte een sensatie. De directie begon een achterhoedegevecht. Het naar huis sturen werd al snel door de ouders niet meer gepikt. Zij braken ook het verzet tegen lang haar, witte spijkerpakken en bloemetjesbroeken. Begrijp mij niet verkeerd, ze vonden dat vaak even verwerpelijk als de directie, maar toch werd die niet getolereerd op een terrein dat zij als het hunne beschouwden. De school werd er wel een stuk vrolijker van. De leraar Duits maakte er al snel een gewoonte van om het bord omhoog te schuiven als een kortgerokt meisje aan de beurt was om iets op te schrijven. 'Helemaal bovenaan,' zei hij dan, 'zo hoog mogelijk.' Soms zag je hem tevreden in zijn handen wrijven. Zo'n man die thuis stiekem in De Lach keek en die schielijk wegstopte als zijn vrouw terugkwam van de kapper, met haar nieuwe permanentje.

©Kees Klok