Hoop

In het park van Chanth loopt een mevrouw die ballonnen verkoopt. Er drijft een wolk kleurrijke stripfiguren boven haar hoofd. Als ik een kind had, zou ik die bos kopen en dan zouden we samen die wezens een voor een de lucht in sturen. Behalve degenen die ze wil houden, natuurlijk. Als ik een kind had, zou het een dochter zijn, maar ik heb geen kind, alleen een vrouw. Die vrouw is bijna vijf jaar geleden overleden aan een vreselijke ziekte, maar de band blijft. Niks van 'tot de dood ons scheidt.' De dood verwijdert, schept afstand, dat kan niet anders, maar de band blijft. Ik praat iedere dag met haar. Als ik 's morgens wakker word, bedenk ik dat ze mij in een droom heeft geantwoord. Ik weet dat ik het bedenk, maar ik voel mij senang bij enig zelfbedrog.

Het is al de tweede week van november, maar we zitten nog buiten, bij het paviljoen van meneer Xarchákos, voor mijn zondagse ouzaki. De ballonnenmevrouw vraagt aan het buffet om plakband. Het wordt glimlachend voor haar gehaald. Ze heeft geen goede dag, want er zijn nauwelijks kinderen. Zou die mevrouw weten dat het vandaag wapenstilstandsdag is en dat er vierennegentig jaar geleden een officieus einde aan de Eerste Wereldoorlog kwam? Het zou kunnen. Mijn Albanese werkster is chemisch ingenieur en weet van sommige dingen heel wat meer dan ik.

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de verliezer, Duitsland, op een ongekende manier vernederd. Dat was vooral het drijven van de Fransen. Duitsland moest worden gestraft voor de beschamende nederlaag van Napoleon III en het verlies van Elzas-Lotharingen in 1870. Elzas-Lotharingen behoorde historisch gezien tot het Heilige Roomse Rijk en niet tot Frankrijk, maar daar hadden de Fransen geen boodschap aan. In het vernederde Duitsland kreeg de nazi-partij van Adolf Hitler op een gegeven ogenblik alle kans om te groeien, vooral na de crisis van 1929, en om uiteindelijk de macht te grijpen. Om allerlei op zich niet onbegrijpelijke redenen keek Europa tot 1939 de andere kant op terwijl Hitler begon met het uitvoeren van zijn onheilsprogramma. We hebben dat in de Tweede Wereldoorlog geweten.

Nu kijkt Europa de andere kant op, terwijl nazi's de straten van Athene terroriseren. Ze hebben het gemunt op immigranten, politieke tegenstanders, homoseksuelen en gehandicapten. Ach, denkt men misschien, zo'n in verval geraakt land in die uithoek van de EU, met nog geen tien miljoen inwoners, daardoor zal de Derde Wereldoorlog toch niet uitbreken? Wellicht is dat zo, maar ondertussen zijn de spanningen hoog opgelopen, vanwege de vooral door Europa veroorzaakte maatschappelijke implosie.

Ik pendel op en neer tussen Nederland en Griekenland, het land waar mijn vrouw werd geboren en ligt begraven. Ook de band met Griekenland is blijven bestaan. Toch zal er een ogenblik komen, dat het bloemen leggen op Stella's graf voorbij is. In Griekenland zijn nauwelijks voorzieningen voor invaliden en oude van dagen die slecht ter been zijn. Hun lot interesseert de mensen ogenschijnlijk niets. De door de EU voorgeschreven paden voor blinden en rolstoelopgangen naar trottoirs zijn, althans in Thessaloniki, braaf aangelegd, worden nooit onderhouden en kunnen niet worden gebruikt, want er staan auto's en motoren op geparkeerd, daar zijn ze voor en voor niets anders, en als die er niet op staan zijn de stoepen zo ongelijk, met op- en afstapjes of kuilen en gaten, dat ze voor een blinde of slechtlopende levensgevaarlijk zijn. Als er tenminste trottoirs zijn, buiten de grotere plaatsen zijn ze zeldzaam. Vaak moet je over de rijweg, met dat fijne verkeer, dat het hoogste aantal dodelijke ongevallen van Europa oplevert.

Ik hoop dat het ogenblik dat ik afscheid zal moeten nemen van Griekenland, met haar prettige klimaat, haar natuurschoon, haar prachtige liederen, het respect dat men heeft voor poëzie en haar gastvrijheid (als je maar geen immigrant uit Afrika of Azië bent), nog ver in de toekomst ligt. Ik hoop dat het niet eerder komt dan nodig is en dat het geen door bloed gekleurd afscheid wordt.

©Kees Klok