De duivel

Ik ben even van Radio 1 overgegaan op Radio 4. Vooral omdat ik beroerd word van het primaat van de economie. De hele dag al gonzen banken, beurzen en met geldelijke ondergang bedreigde landen door de kamer. Ik word er horendol van. 'Bezuinigen' lijkt mijn leven lang het meest gebruikte woord, al heette het in de jaren vijftig nog bestedingsbeperking. In de ogen van sommige onwetende politici zonder geschiedenis in hun eindexamenpakket, waren de mensen toen zonder uitzondering arm maar gelukkig. Arm waren we zeker. Als mijn ouders van huis waren hing er een touwtje uit de brievenbus, zodat je ongehinderd de woning kon betreden. Niemand die geïnteresseerd was in het ontvreemden van het kastje van de radiodistributie, ongeveer het enige van waarde in huis. Later, toen de welvaart steeg en wij tenslotte ook aan de televisie gingen, verdween het touwtje.

Mijn vader had in die tijd twee Duitse bijbels in kwartoformaat, gedrukt in gotische letters, die een zekere waarde vertegenwoordigden, maar het zou geen ramp zijn geweest als zij waren gestolen. Niemand die er in kon lezen, behalve mijn vader zelf. Ik heb hem dat nooit zien doen. Ik heb geen idee waar ze zijn gebleven. Misschien heeft een engel met een vlammend zwaard ze ooit opgeëist uit naam van de auteur, die zich schaamde voor de vele wreedheden die er in voorkomen. Mijn vader bezat ook de verzamelde werken van Schiller en Goethe, vervat in een serie kloeke banden. Toen hij door toedoen van twee Chinezen werkeloos raakte, werden mijn ouders zo arm en gelukkig dat hij die banden uit pure vreugde te gelde maakte. Hij kreeg er drie gulden vijftig voor, meen ik. Mijn vader rookte sigaretten van het merk Laurens no. 10. Mooie, gele pakjes, die nog geen gulden kostten. Later, toen hij eindelijk financiële zekerheid had als onderbetaald burgerambtenaar bij het korps rijkspolitie, had hij spijt van die verkoop, maar het zou nog een tijdje duren voor hij het roken opgaf.

Meneer Wing en meneer Wang hadden een fabriekje van door brommermotoren aangedreven driewielers. Een soort bakfietsen, die bekend stonden als 'ijzeren honden.' Mijn vader werkte er als boekhouder. Daarom merkte hij het als eerste toen meneer Wing en meneer Wang tijdens een zakenreis de bankrekening leeg haalden om daarna onder te gaan in de massa's van het verre Azië. De beurs die vandaag langskwam was die van Shanghai. Daar bleken de koersen gezakt, wat aanleiding was voor allerlei zorgelijk gezanik. Ik heb niets met de beurs van Shanghai, noch met China, waar de voorheen Maoïstische, ook al arme en dus gelukkige arbeiders, tegenwoordig zuchten onder een pre-Dickensiaans kapitalisme. Chinese poëzie, daar heb ik wel wat mee, maar die is niet beursgenoteerd. Ik heb weleens vernomen dat de Chinezen naar hartelust hun straten bespugen, maar hun eeuwenoude cultuur verdient ontzag. Voor zover de Chinese hang naar het vroeg negentiende-eeuwse kapitalisme er iets van heeft overgelaten. Ik hoef er niet heen. Een land met een muur er omheen en met nog meer uitgevoerde doodvonnissen dan de Verenigde Staten.

Ik luister naar een vioolconcert en denk aan Schiller en Goethe. Deze week gaf ik twee keer commentaar op Radio 1 op de situatie in Griekenland. En ja, economie en bezuinigen voerden de boventoon. Ik moet ook denken aan die andere grote Duitser, Friedrich Nietzsche. Hij zei: 'Jede Konsequenz führt zum Teufel,' of iets van gelijke strekking. De duivel stel ik mij voor als commissaris van een hedgefund. De volgende keer dat de NOS belt zal ik vragen om een honorarium in de vorm van enkele dichtbundels.

©Kees Klok