Warnaar: Sprookjes

Hij leest in de krant van een prinses uit Dubai, die door haar vader, de plaatselijke heerser, in een villa wordt vastgehouden. Een verhaal uit een middeleeuws sprookje. Het wachten is op een prins die haar komt redden. Hij zet Dubai op zijn denkbeeldige lijst van enge landen, waar hij van zijn levensdagen niet naar toe zou willen. De lijst is in de loop der jaren behoorlijk lang geworden, zijn wereld navenant kleiner. 

Er zijn ook landen, of eilanden, waar hij nog weleens naartoe zou willen, maar waar praktische bezwaren gelden. Tristan da Cunha, bijvoorbeeld, het meest afgelegen eiland ter wereld. Om er te komen moet je eerst naar Kaapstad en vandaar met een boot. Vooraf moet je toestemming vragen en je kunt pas na een paar maanden weer weg, met de volgende boot. Men zegt dat het er alle dagen van het jaar stevig waait. Er wonen nog geen driehonderd mensen, dagelijks met de kop in de wind.

Dubai. Hij kent een Engels echtpaar dat er jaren heeft gewoond. Daarna vestigde het zich op Jersey. Iets minder afgelegen dan Tristan da Cunha. Misschien dat hij Jersey nog eens gaat bezoeken, of het Isle of Man. Eilanden met een aparte status binnen het Verenigd Koninkrijk, maar ze houden er geen prinsessen gevangen. Het zijn eilanden met andere sprookjes.

Foto: auteur

Warnaar: Modellezer

Op bladzijde 113 van zijn dagboek En in een mum is het avond schrijft C. Buddingh': 'Wanneer je een Nederlandse lezer maar spruitjes kan laten ruiken begint hij helemaal te kwijlen van zaligheid'. Warnaar kan er niets aan doen, maar hij is dol op spruitjes. Vooral spruitjes met goed doorbakken spekjes. Spruitjes eet je, net als aardbeien en kersen, als het seizoen daar is, vooral in de winter dus. Hij is een seizoenseter die niets moet hebben van uit verre streken ingevlogen aardbeien in december, of spruitjes met hoogzomer. 

Hij vindt spruitjes vooral een 'gezellige' groente. Je bent even lekker bezig ze schoon te maken, tenzij je ze kant en klaar koopt, maar dan zit je weer met zo'n ellendige plastic verpakking. Hij koopt ze liever ongeschoond bij de groenteman in een papieren zak. Na het schoonmaken, een klusje dat hem dankzij de VPRO nog altijd aan 'de oude koningin', Juliana, doet denken, moet je ze niet langer dan tien minuten koken. Zo blijven ze knapperig en van de zo gesmade spruitjesgeur, symbool voor het Nederlandse klootjesvolk, heb je geen last.

Hij herinnert zich de portiekwoning van een tante in Rotterdam, waar in de gezamenlijke entree altijd die spruitjesgeur hing. Alleen daarom al gaat hij nog steeds niet graag naar Rotterdam. Hij blijft liever Kees Buddingh's Dordtse modellezer.

Foto: auteur

Warnaar: Urker variant

Volgens hem hoef je echt geen econoom te zijn om te begrijpen dat de overheid uiteindelijk niet bij machte zal blijken de maatschappelijke sectoren, die door de coronamaatregelen worden getroffen, door 'steunpakketten' te redden. Ook benijdt hij de minister van volksgezondheid niet, de man moet het moeilijk hebben, zeker omdat hij helemaal niet is opgeleid voor de taak waarvoor hij staat en soms meer bluf toont dan inzicht. Hij moet het doen met een overheidsapparaat dat de ene (digitale) blunder op de andere stapelt. Wie zich ooit heeft laten testen op het coronavirus zit inmiddels in de kaartenbak van de firma Misdaad & Zn. en kan ieder ogenblik worden geconfronteerd met een ongemak als identiteitsfraude.

Tel uit je winst. Kostbare vaccins schijnen door onkundige cateraars in bananendozen te worden gedistribueerd, voor zover er iets te distribueren valt. Alle negentigplussers kunnen gelukkig wel weer veilig naar de disco, in ieder geval tot de Urker variant toeslaat. Hij denkt dat die het ergst gaat worden: de Urker variant.

Een bekende, die al decennia een kledingwinkel uitbaat, vertelt dat hij noodgedwongen een hypotheek op zijn huis heeft genomen om de winkelmeisjes voorlopig niet te hoeven ontslaan. Zo toereikend is het 'steunpakket'. De vastgoedmagnaat waar hij van huurt zit onbereikbaar op Tenerife, waar het virus zich loom koestert in de vroege voorjaarszon.

Foto: auteur

Warnaar: Dan maar betalen

Geërgerd zet hij de radio af. De zoveelste viroloog komt voor de zoveelste keer hetzelfde liedje afdraaien. Het heeft iets drammerigs gekregen. Alsof de 'mainstream media', zoals taalarme types de normale nieuwsvoorziening noemen, door het steeds herhalen van dezelfde mantra een tegenwicht proberen te vormen tegen virusontkenners als Willem Engel, mislukte messias en kroonprins van Fort Oranje. Je zou maar uit zo'n familie komen, denkt hij.

Hij vraagt zich wel af waarom hij nog steeds geen oproep heeft gehad voor een vaccinatie. Hij zit al twee maanden te wachten. Ondertussen steekt de regering veel energie in een juridische strijd over de avondklok. Ze kunnen die beter gebruiken voor een slimmere 'vaccinatiestrategie', moppert hij. Veel last heeft hij niet van die avondklok, zo vaak komt hij 's avonds de deur niet meer uit sinds de horeca, de theaters en de bioscopen onvermijdelijk de weg naar de ondergang zijn opgestuurd, maar zich eraan houden doet hij, als hij het nodig vindt op stap te gaan, niet.

Hij is ruim dertien jaar weduwnaar. Zijn sociale leven heeft hem op de been gehouden. Dat staat nu op een heel laag pitje. Minder contact met vrienden en familie accepteert hij niet meer. Hij is bereid daar heel ver in te gaan. Dan maar betalen. Hij kan het toch niet uitgeven in de kroeg.

Foto: auteur

Warnaar: Winterpret

Hij begrijpt alle opwinding over het winterweer wel. Sinds de uitbraak van de coronapaniek kan er weinig meer in de samenleving en dus is elk verzetje welkom. Bovendien wekken vorst en sneeuw in de mens altijd enige opwinding. Het speelse komt boven. Schaatsen is een soort lopen over water, iets dat risico meebrengt, een aanvaardbaar risico. Je breekt hooguit een been of een pols. Slechts een geringe minderheid breekt de nek of verdrinkt in een wak. Je kunt je met een zekere gerustheid in het avontuur storten. Kom je in zo'n wak terecht en overleef je het niet, dan heb je dezelfde domme pech als wanneer je aan corona sterft, maar het leidt niet tot verkramping van de maatschappij.

Hij bekijkt foto's uit een album van zijn moeder. De jaren dertig, ook een tijd van crisis, maar zijn moeder zwiert vrolijk met haar zussen over de ijsbaan. Iedereen reed op zogenaamde Friese doorlopers. Schaatsen die je met linnen banden moest vastmaken. Als kind heeft hij erop leren schaatsen, op de sloot achter het huis, eerst achter een oude keukenstoel, later 'los', daarna mocht hij met vriendjes naar de ijsbaan. 

De sneeuw heeft het land verlamd. Geen treinen, nauwelijks verkeer, alle coronatestlocaties gesloten. Morgen komen 'de nieuwe coronacijfers': geen besmettingen geconstateerd. Eindelijk van dat kutvirus af, bedenkt hij tevreden. 

Foto: archief auteur

Warnaar: Amish

De radio meldt dat carnaval dit jaar digitaal wordt gevierd. Hij is niet opgegroeid in een carnavalstraditie en heeft weinig met het feest, maar hij gunt anderen hun plezier. Hoe je digitaal carnaval kunt vieren, is hem een raadsel. Hossen, drinken, zingen en dan ook nog verkleed voor een computerscherm lijkt hem de ultieme vorm van zelfbedrog. Dat moet wel leiden tot een verschrikkelijke kater.

Digitaal carnaval. Het lijkt hem het symbool van de manier waarop de mensheid zichzelf uitlevert aan de virtuele wereld. Hij vindt dat een griezelige ontwikkeling. Hij kent mensen die kiezen voor een computerloos bestaan. Hen wordt het functioneren in de samenleving in toenemende mate onmogelijk gemaakt. Je ontzegt jezelf ook heel veel als je niet meedoet met de wereld on-line. Je maakt van jezelf een soort van Amish. Aan de andere kant, door alle kaarten op digitaal te zetten lever je veel van je vrijheid, privacy en onafhankelijkheid in.

Laatst viel in zijn wijk de stroom uit. Ineens geen elektrisch licht, geen radio en televisie, geen vaste telefoon, mobiel contact tot de batterij op was, geen centrale verwarming, geen koelkast en smurrie in het vriesvak. Net toen hij na een paar uur dan maar hout voor de open haard wilde gaan klieven, was de storing opgelost en hernam het leven zijn afhankelijke gang.

Foto: auteur

Warnaar: Vredelievend

In 1976 verscheen Kees Buddingh's prijswinnende dichtbundel Het houdt op met zachtjes regenen. Het laatste gedicht, In Memoriam Beertje van M. eindigt als volgt:

Je weet, Beer, ik ben een vredelievend mens,
bijna even vredelievend als jij was, die net
als ik, geen mug ooit kwaad zou doen, maar soms, als ik
weer aan je denk, heb ik neiging om een machinegeweer
te stelen, de straat op te rennen en domweg
tussen al die vadsig-blozende gezichten
links en rechts om mij heen te knallen en luidkeels
uit te krijsen: 'Daar! Daar! Daar! Voor wat niemand
Beertje heeft aangedaan!'

Hij begrijpt het sentiment. Vooral als hij weer hoort over 'de Britse variant'. Als hij weer een viroloog, die nooit heeft geleerd over de grenzen van zijn of haar vakgebied te kijken, hoort over 'nog strengere maatregelen.' Hij prijst zich gelukkig dat hij even vredelievend is als Buddingh'.

Hij kent een man, alleenstaande zeventiger, oersterk, nooit ziek, die zich in zijn huis heeft opgesloten, murw gebeukt door de niet aflatende berichtenstorm in de media over corona. Hij komt alleen voor dag en dauw de deur nog uit om als een schuwe salamander naar de super te schieten. Dubbeldik masker op, in iedere zak ontsmettingsmiddel. Hij stuurt hem soms een bemoedigende kaart met: 'Ga gedichten lezen, voor het te laat is'.

Foto: auteur

Warnaar: Toerisme

Een van de eerste tochten die hij met zijn vrouw door Griekenland maakte, was over de Peloponnesos. Drie mooie zomerweken zwierven ze rond. Een van de historische plaatsen waar ze verbleven was Nauplion. Daar werd in 1831 de eerste president van Griekenland vermoord. Daarna kwam er een koning, uitgezocht door de grote mogendheden Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland. De keuze viel op een zeventienjarige puber uit Beieren, Otto von Wittelsbach. 

Ze bezochten Epidauros en merkten dat de beroemde akoestiek geen schoolboekenverzinsel was. Soms waren er theatervoorstellingen, maar natuurlijk niet op de dag dat zij daar rondliepen. Het leek hem een opgave, uren zitten op zo'n stenen rand. Ze reden naar het noorden, via de landengte van Korinthe, die eigenlijk geen landengte meer is, want er is een kanaal doorheen gegraven. Soms vraagt hij zich af of zijn eigen eiland nog wel een eiland is, met twee tunnels en inmiddels een handvol bruggen. 

De reis naar hun thuisbasis, Thessaloniki, waar zijn vrouw toen een huis bezat, verliep in fasen. Ze moesten eerst linksaf, naar Delphi. Volgens de oude Grieken de navel van de wereld. Hij moet daar om glimlachen. Voor hem is zijn eigen eiland de navel van de wereld, maar dat moet een goed bewaard geheim blijven. Zoveel toerisme als in Delphi, daar zou zijn vaderstad aan kunnen overlijden.

Foto: auteur

Warnaar: Verval

Een aantal jaren geleden verhuisde hij zijn spullen vanuit Griekenland naar Dordrecht. Er zaten vier wijnglazen bij die zijn vrouw kocht in een buurtwinkel die tijdens de eurocrisis failliet ging. Inmiddels vermoedt hij dat bijna alle winkels in zijn oude buurt in Thessaloniki door de coronacrisis failliet zijn, maar hij kan het niet zelf vaststellen. Voor zover reizen nog mogelijk is, geeft het zoveel gedoe met maskers, testen en quarantaine, dat hij er voorlopig niet aan begint.

De glazen hadden een aangename dikte. Dat dronk prettig, vond hij, en ze konden tegen een stootje. Toch brak onlangs het laatst overgebleven glas, toen hij het om stootte. Hij vraagt zich af of er symboliek in zit, maar vindt meteen dat hij zijn romantische geest beter in de fles kan houden.

Hij denkt aan het dorp in de heuvels van Grieks-Macedonië, aan het graf van zijn vrouw en aan het inmiddels vervallen huis, waar ze soms de zomers doorbrachten. Bij zijn laatste bezoek lekte het dak op verschillende plaatsen, vertoonde het stucwerk hier en daar scheuren, lekten er kranen in de badkamer en keuken, bladderde overal de verf en was tot overmaat van ramp de majestueuze vijgenboom doodgegaan. Hij vraagt zich niet af wanneer hij het huis zal terugzien, maar of, en wat er dan nog van over zal zijn.

Foto: auteur